Gündüz kısa ve hızlı geçen bir kestirmeden sonra bazı kişilerde nahoş haller gözlemlenir: baş ağrısı, mide bulantısı veya baş dönmesi. Böyle bir zamanda kişi çoğunlukla bu hali grip, yemekten zehirlenme veya diğer sebeplerle bağlar. Aslında ise, çoğu kişi uykuya daldığını kendi fark etmez, fakat sonuçta kendini yorgun ve rahatsız hisseder. Neden kestirmek genellikle çoğunluğa dinçlik bağışlasa da, bazıları için beklenmedik ve bazen sinirli hallere götürür? Bu soruya cevap arıyoruz.
“Kısa kestirmekten sonra ortaya çıkan baş dönmesi, başta ağırlık ve mide bulantısı gibi haller çok yaygındır. Bunun ana sebebi uyku ataletidir — insanın uyku döngülerini tam olarak bitirmeden uyanmasıyla ortaya çıkan haldir,” diyor Doktor Vaiz Vasey.
Uyku döngüleri yaklaşık 90 dakika sürer ve genelde insan gece 3–4 döngüden geçer. Fakat az uyuyan veya kısa kestiren kişiler bu döngüyü tamamlamadan uyanır ve sonuçta baş dönmesi, dalgınlık ve biraz rahatsızlık hissedebilir.
Çoğunluk için bu hal kolay geçer, genelde 20 dakika içinde fark edilmeden değişir, ancak bazılarında birkaç saat devam edebilir, hatta kusma veya panik gibi semptomlarla birlikte görülebilir.
Vücudun günlük doğal ritmi de kısa dinlenmeden sonra kendini kötü hissetmeye götürür. Çünkü organizma gündüz vakti tam dinlenmeye hazır değildir ve bu sebepten bu dönemde uyumak biraz rahatsızlık doğurur.
“Mide asidinin yemek borusuna geri kaçması — dinlenmeden sonra mide bulantısı, baş dönmesi ve göğüs ağrısının yaygın sebebi sayılır. Bu halde mide asidi yemek borusuna çıkar ve yemekten sonra uzanmak onun artmasına götürür,” diyor gastroenterolog Doktor Bharat Pothuri.
Neredeyse her kişide zaman zaman mide asidi geri kaçışı (acid reflux) meydana gelir, özellikle yağlı, kızartılmış veya asitli yemekler tüketildikten sonra. Bazılarında bu hal epey ağır seyredebilir. ABD nüfusunun yaklaşık yüzde 20’si sık sık reflü ile rahatsız olur ve uzandıktan sonra mide bulantıları daha çok görülür.
Mide-bağırsak problemleri genellikle gece uyku sırasında da ortaya çıkabilir, fakat gündüz kısa kestirenler arasında yaygındır, çünkü onlar çoğu zaman öğle yemeğinden sonra veya hafif yemekten sonra hemen uzanırlar.
“Beslenme de bu problemin ortaya çıkmasında büyük rol oynar. Yağlı, kızartılmış, kremalı, süt ürünleri veya lifçe zengin yemekler midede uzun kalır ve semptomları artırır,” diyor gastroenterolog Doktor Rucha Mehta Shah.
Başka sebepler de var. Vasey’in söylemesine göre, vücudun susuz kalması ve kandaki şeker seviyesinin düşmesi kişinin uyandığında kendini kötü hissetmesine götürebilir. Bununla birlikte, uyku apnesi — nefes almanın durup-yenilenmesiyle seyreden hal — baş ağrısı, boğaz ağrısı ve hatta sinirlilik gibi semptomlara sebep olabilir.
“Nefes almada bozulmalar organizmadaki oksijen seviyesinin düşmesine götürür, bu da baş ağrısı, baş dönmesi ve mide bulantısı gibi semptomları ortaya çıkarır,” diyor o.
Gün boyunca kısa kestirmek önemli mi?
“Biz her zaman kısa süre uyumayı tavsiye ederiz — 20 dakika veya daha az. Eğer kestirmek 20 dakikayı aşarsa, kişi daha fazla uyumaya geçebilir. Uzun uyku sırasında uyanıldığında nahoş semptomların ortaya çıkma olasılığı daha büyüktür,” diyor Vaiz Vasey.
Eğer mide-bağırsak problemleri mevcutsa, kestirmek 20 dakikadan daha kısa olmalıdır. Çünkü sindirim sistemi 20 dakikadan sonra yavaşlar ve yemek midede daha uzun kalır, bu da semptomları artırır.
Kestirmekten sonra ortaya çıkan mide bulantısını nasıl önlemek ve yumuşatmak mümkündür?
“Uykudan önce sakinleşin, kitap okuyarak veya meditasyon yaparak uyku düzenini başlatın ve gerçek uyku zamanından 1–2 saat önce gadjetlerin kullanımını azaltın,” diye tavsiye ediyor Doktor Vaiz Vasey.
Eğer kestirmek gerekiyorsa, bunu günün erken vakitlerinde yapmak daha iyidir. Böylece gece iyi uyumaya engel olmaz. Eğer akşamüstü uykuya dalınırsa, uykuya olan ihtiyaç azalır, çünkü beden uzun süre uyanık kalırsa, uyuma isteği azalır.
Eğer mide-bağırsak problemleri şüpheleniliyorsa, yemeğin sindirilmesini bekleyip sonra uzanmak uygundur — ideal durumda 3–4 saat. Eğer bu gerçekleşmezse, uykudan önce acı, asitli ve yağlı yemeklerden sakının. Uzanırken yastıklar veya ayarlanabilir bir yatak yardımıyla başınızı ve göğsünüzü yükselterek yatın.
Eczanede satılan antasitler semptomları hafifletebilir. Fakat rahatsızlık devam ederse, doktora başvurmak gereklidir. Doktor ayrıca yemek borusundaki enfeksiyon, ülser veya iltihap gibi problemleri kontrol etmeyi de önerecektir.
Telegram’da «Zamin»i takip edin!
