AQSh hukumati Google'ni parchalashni talab qilishi mumkin

^{AP Photo/Seth Wenig, File}
AQSh Adliya vazirligi Google'ni qidiruv tizimlari bozorida noqonuniy monopoliya oʻrnatganlikda ayblamoqda. Yirik kompaniyani bir nechta boʻlaklarga boʻlish, Chrome brauzeri va Android operatsion tizimi kabi dasturiy mahsulotlarda Google qidiruv tizimining birlamchi boʻlishini taqiqlash va boshqa choralar koʻrib chiqilmoqda.

Google'ga oʻzining ayrim qismlarini sotish majburiyati yuklatilishi mumkin. AQSh Adliya vazirligi bu borada federal sudyaga iltimosnoma kiritish masalasini koʻrib chiqmoqda. Agar bu amalga oshsa, dunyo eng yirik texnologik kompaniyalardan birining tarixiy boʻlinishiga guvoh boʻladi, deb yozmoqda Bloomberg.

Monopoliyaga qarshi organ bu bilan Alphabet Inc. kompaniyasining onlayn qidiruv tizimlari orasidagi ustun mavqeyini cheklashni maqsad qilgan.

Bundan tashqari, Google'ga qidiruv natijalarini shakllantirishga asos boʻlgan ma'lumotlarni va sun'iy intellekt mahsulotlarini ochiqlash majburiyatini ham qoʻyish masalasi koʻrib chiqilyapti.

Vazirlik izohiga koʻra, bunday majburiyatlarni yuklash – monopol kompaniya tomonidan oʻz raqobatchilari yoki yangi oʻyinchilarning bozordagi imkoniyatlarini cheklashiga olib keluvchi harakatlar boʻlishining oldini olishga yordam beradi.

Rasmiylarning fikricha, Google oʻziga tegishli dasturiy mahsulotlar (Chrome brauzeri, Play ilovalar doʻkoni, Android operatsion tizimi va boshqalar)dan oʻz qidiruv tizimi va oʻziga tegishli boshqa servislarni ommalashtirish maqsadida foydalanmasligi kerak.

Monopoliyaga qarshi organlar Google va boshqa yirik texnologik kompaniyalar oʻrtasida tuzilgan, smartfonlar va veb-brauzerlardagi birlamchi qidiruv tizimi sifatida Google belgilanishini koʻzda tutuvchi shartnomalarni Google tomonidan noqonuniy ravishda monopoliya oʻrnatish harakatlari deb baholamoqda.

Prokurorlarning hozircha loyiha shaklidagi talabnomasiga koʻra, internetdagi veb-saytlarda Google'ning sun'iy intellekt mahsulotlaridan qochish imkoniyati boʻlishi kerak. Kompaniyaga ana shu imkoniyatni joriy qilish talabi qoʻyilishi mumkin.

Bundan tashqari, Google'ga boshqa qidiruv tizimlari va potentsial raqiblariga investitsiya kiritish cheklab qoʻyilishi mumkin. AQSh Adliya vazirligi tomonidan koʻrib chiqilayotgan ehtimoliy choralar roʻyxatidan, shuningdek, kompaniyaga reklama bilan bogʻliq qoʻshimcha talablar qoʻyish ham oʻrin olgan.

Google vazirlikning bu niyatlarini “radikal” deb atadi. Kompaniya bayonotida aytilishicha, agar hukumat e'lon qilingan bu ehtimoliy choralarni qoʻllashni rasman suddan soʻrasa va sud soʻrovni qanoatlantirsa, bu “iste'molchilar va tadbirkorlik sub'ektlariga, Amerikaning raqobatbardoshligi uchun koʻzda tutilmagan jiddiy oqibatlarni keltirib chiqaradi”.

Tahlilchilar monopoliyaga doxil ayblovlarga qaramay, hozirgi nuqtada Google'ning parchalanishi ehtimoli juda kamligini aytmoqda. Kompaniya bu masalada hukumat bilan yillar davomida sudlashishi mumkin.

Ayni paytda AQShda Google'ga nisbatan monopoliya ayblovlari bilan alohida da'vogarlar (federal hukumat, shtatlar va kompaniyalar) tomonidan qoʻzgʻatilgan bir nechta sud ishlari davom etmoqda. Shuningdek, texnologik sektorning boshqa bir nechta yirik vakillari ustidan ham oʻxshash ayblovlar bilan sud jarayonlari ketmoqda.

Eslatib oʻtamiz, AQSh prokurorlari bundan 20 yil oldin noqonuniy monopoliya ayblovlari bilan Microsoft Corp'ga qarshi kurashgan, ammo oʻshanda sud kompaniyani boʻlib yuborish toʻgʻrisida buyruq chiqarishni rad etgandi. “Zamin” yangiliklarini “Telegram”da kuzatib boring