
Ko‘rish qobiliyatini tiklash inson salomatligidagi eng dolzarb muammolardan biri hisoblanadi. Bu yo‘nalishdagi navbatdagi ilmiy yutuq Janubiy Koreya olimlari tomonidan e’lon qilindi: ular pigmentli retinit (retinit pigmentoza) deb ataladigan ko‘zning irsiy kasalligini davolashda katta ildamlashni amalga oshirishdi. Nature Communications jurnalida chop etilgan maqolaga ko‘ra, bu murakkab kasallikni davolash PROX1 oqsilini bloklash orqali mumkin bo‘lishi mumkin.
Kasallik haqida qisqacha:
Pigmentli retinit — bu nurga sezuvchan hujayralar yo‘qolishi natijasida ko‘rish qobiliyati asta-sekin yo‘qoladigan irsiy xastalik. Uning oxiri ko‘zni butunlay ojizlikka olib kelishi mumkin. Hozirgi kunda bu kasallikni to‘liq davolaydigan dori mavjud emas.
Ilmiy yangilik nimada?
Koreya Ilm-fan va Texnologiya Ilg‘or Instituti tadqiqotchilari ayrim hayvonlar, xususan baliqlar ko‘z to‘r pardasi hujayralarini qanday tiklay olishi, odamlar va sutemizuvchilar esa nega bu qobiliyatga ega emasligini o‘rganishdi. Aniqlanishicha, sutemizuvchilarda PROX1 oqsili maxsus Myuller hujayralarining yangi neyronlarga aylanish jarayonini to‘sadi.
Tadqiqotchilar mazkur PROX1 oqsili faoliyatini bloklaydigan antitanacha ishlab chiqishdi. Bu antitanacha sichqonlardagi retinit pigmentoza holatida sinovdan o‘tkazilganda, shikastlangan hujayralar o‘zini tiklab, sichqonlar qayta ko‘ra boshlashdi.
Kelajakda nima kutilyapti?
Olimlar ushbu yutuqni insonlarda qo‘llash uchun 2028 yilda klinik sinovlarni boshlashni rejalashtirishmoqda. Agar bu usul muvaffaqiyatli chiqsa, minglab insonlarga umid bo‘lishi mumkin. Bu faqat pigmentli retinit emas, balki ko‘rish qobiliyatiga ta’sir qiluvchi boshqa irsiy kasalliklar uchun ham keng qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan terapiya yo‘li hisoblanadi.
Hozircha sinovlar sichqonlar ustida o‘tkazilgan bo‘lsa-da, inson organizmidagi hujayraviy mexanizmlar o‘xshashligi bu usulni tibbiyotda amaliyotga joriy etishga ishonch uyg‘otmoqda. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
Ctrl
Enter
Xato topdIngizmi
Iborani ajratib Ctrl+Enter tugmasini bosing