Ўзга сайёраликлар, Украина билан келишув ва Дуров: Владимир Путиннинг асосий фикрлари

^{© Sputnik / Кристина Кормилицына}
Узоқ Шарқ минтақалари ўсиб бораётган истиқболли бозорларга тўғридан-тўғри чиқиш ва баъзи Ғарб элиталари бутун дунёга қўймоқчи бўлаётган тўсиқларни енгиб ўтиш имконини беради. Бу ҳақда Россия президенти Владимир Путин Шарқий иқтисодий форумнинг ялпи мажлисида маълум қилди.

Узоқ Шарқни ривожлантириш — Россиянинг бутун XXI асрдаги устувор йўналиши, деди Россия раҳбари.
"Аслида, бугунги кунда Узоқ Шарқ, ҳеч қандай муболағасиз, Россиянинг дунёдаги мавқеини мустаҳкамлашнинг энг муҳим омилига айланди”, — дея қайд этди Путин.

Унинг сўзларига кўра, Узоқ Шарқ минтақалари мамлакатга Осиё-Тинч океани минтақасидаги истиқболли ўсиб бораётган бозорларга тўғридан-тўғри кириш имконини беради.

“Асосий бизнес алоқалари, савдо йўллари ва умуман, ривожланишнинг бутун вектори тобора кўпроқ Шарқ ва Глобал Жанубга йўналтирилмоқда. Бизнинг Узоқ Шарқ минтақаларимиз ушбу ўсиб бораётган истиқболли бозорларга тўғридан-тўғри чиқиш имконини беради ва баъзи Ғарб элиталари бутун дунёга қўймоқчи бўлаётган тўсиқларни енгиб ўтиш имконини беради”, — деди Россия президенти.

Путин сўнгги уч йил давомида форумда умумий қиймати 10,5 триллион рублдан ортиқ бўлган мингдан ортиқ шартнома имзоланганини эслатди.

Приморск ўлкасида биринчи халқаро устувор ривожланиш ҳудудини яратиш режалаштирилган. Путин парламентдан тегишли қонунларни қабул қилишни тезлаштиришни сўради.

"Унга хитойлик дўстлар ҳамда Приморьеда янги чуқур сув порти пайдо бўлиши мумкин бўлган Беларусь Республикаси ҳам катта қизиқиш билдирмоқда", — деди Россия етакчиси.

Путин Узоқ Шарқда кўплаб сармоядорлар авлод етишмовчилигига дуч келаётганини таъкидлаб, энергетика салоҳиятини ривожлантириш дастурини ишлаб чиқишни буюрди, жумладан, атом электр станцияларини қуриш ҳақида ўйлаш.

"Узоқ Шарқда атом электр станцияларини қуриш ҳақида ўйлашингизни сўрайман", — деди Путин.

Шунингдек, минтақада транспорт қулайлигини ривожлантириш зарур, жумладан, БАМни тўлиқ икки йўналишли қилиш ва магистрал линияни электрлаштириш.

Саккиз йил давомида Шарқий полигонда уч минг километрдан ортиқ темир йўл ётқизилади.
“Яқин саккиз йил ичида Шарқий полигонда 3 минг 100 километр темир йўл ётқизилиши керак. Таққослаш учун: БАМ ва Транс-Сибир темир йўлининг биринчи ва иккинчи кенгайиши доирасида бир хил миқдорда ва 1974 йилдан 1984 йилгача БАМ қурилишида ҳам худди шундай маблағ йўналтирилган”, — деди Путин.

Бундан ташқари, Россия Шимолий денгиз йўли бўйлаб юк оқимини оширади, деди Путин.
“Жорий йил охиригача шарқий темир йўл поғонасининг юк ташиш қуввати 180 миллион тоннага етиши керак”, — деди президент.

Путининг сўзларига кўра, Узоқ Шарқда юк ташишни текшириш вақти ўн дақиқадан ошмаслиги керак.
Шунингдек, Путин 1 июлдан бошлаб туғилиш даражаси паст бўлган Узоқ Шарқдаги кўп болали оилалар учун ипотека тўловларини бир миллион рублгача оширишни топширди.

Янги миллий лойиҳалар устида ишлаш якуний босқичда, деди Путин.
“Янги миллий лойиҳаларни шакллантиришда шаҳарсозлик режаларини амалга оширишни унутмаслигимиз керак, бу борадаги ишлар якуний босқичида”, — деди президент.

Россия етакчиси Узоқ Шарқда юқори тоифали поезд – тиббиёт маркази ҳаракатлана бошлайди, деб айтди. Қолаверса, у Россия ишончли, сифатли ва талаб қилинадиган ҳажмда ўзининг самолётларини яратиши кераклигини қайд этди.
Путин ўз нутқи сўнггида Россия хорижий ҳамкорлар билан ҳамкорликни ва дунёдаги ўрнини мустаҳкамлашини таъкидлади.

“Биз дедолларизация сиёсатини олиб бормаймиз. Биз долларда тўлашдан бош тортмадик - бизга тўловларда рад этишди. Ва биз бошқа имкониятларни излашга мажбур бўлдик. Лекин бу асосий нарса эмас. Асосий нарса бошқача. Асосийси, маълум бир мамлакатнинг валютаси ҳокимиятнинг иқтисодий қудратини акс эттиради. Ва бу иқтисодиёт қанчалик катта бўлса, бу иқтисодиёт қанчалик кўп шерикларга эга бўлса, ҳисоб-китобларда маълум бир мамлакатнинг миллий валютасига талаб шунчалик кўп бўлади”, — дея қайд этди Путин.

Унинг сўзларига кўра, жаҳон иқтисодиётидаги вазият ўзгармоқда.
“Бугунги кунда жаҳон ялпи ички маҳсулотининг 50% дан ортиғи жаҳон жанубидаги мамлакатлар ҳиссасига тўғри келади. БРИКС мамлакатлари эса жаҳон иқтисодиётининг тахминан 1/3 қисмини ташкил қилади. Биз ва БРИКС бўйича ҳамкорларимиз миллий валюталарда 65% тўловларни амалга оширамиз. Бу табиий жараён, аммо Қўшма Штатларнинг молиявий ва сиёсий органлари бу жараённи ўзларининг бепарволик билан эмас, балки нопрофессионал ва аҳмоқона ҳаракатлари билан олдинга сурмоқда. Менимча, улар хатога йўл қўйганликларини аллақачон тушунишган, аммо улар бу тартибсизликдан чиқа олмайдилар. Афтидан, уларга энди хато қиллганларини тан олиш ноқулай”, — дея қўшимча қилди у.

Унинг қайд этишича, дунё бўйлаб 30 тадан ортиқ давлат ҳамкорликка, баъзилари эса БРИКСга қўшилиш истагини билдирмоқда.

Модератор Путинга махсус ҳарбий операция зонаси ва Курск вилоятидаги вазият ҳақида савол берди.
Россия раҳбарининг таъкидлашича, душман Россияни асабийлаштириш ва Донбассдаги ҳужумни тўхтатишни режалаштирган.

“Буларнинг ҳеч бири унга иш бермади. Армия ҳужумни тўхтатди ва тизимли равишда душманни сиқиб чиқармоқда, қўшинлар ҳужум операцияларини тезлаштиришди. Ушбу ҳаракатлар натижасида душман йўқотишлари барча қуролли кучларнинг жанговар самарадорлигини йўқотишига олиб келиши мумкин, бу Россия эришмоқчи бўлган нарсадир”, — дея маълум қилди Путин.

Донбассни озод қилиш энг муҳим вазифа ҳисобланади, деди Путин. Унинг қайд этишича, Курск атом электр станциясига қилинган ҳужумлар жуда хавфли теракт.

Қуролли кучлар билан шартнома имзолаётганлар сони ортди, деди Путин. Унинг қайд этишича, Россия ҳарбийлари махсус ҳарбий операция зонасида қаҳрамонларча жанг қилмоқда.

Путиннинг эслатишича, Москва ҳеч қачон Киев билан музокаралардан бош тортмаган.
"Мумкин бўлган тинчлик битимининг деярли барча параметрлари келишиб олинди, аммо Борис Жонсоннинг ташрифидан кейин Украина ҳамма нарсадан воз кечди. Киев ва Ғарб Россияни стратегик мағлубиятга учратишни режалаштирган эди, бироқ улар муваффақиятсизликка учради", — деди у.

Россия президенти Украинадаги вазиятни чин дилдан яхшилашни истайдиган Хитой, Бразилия ва Ҳиндистон раҳбарлари билан доимий алоқада эканини айтди.

Келажакдаги келишувлар ҳақида гапирар экан, Путин Москва ким билан иш олиб бораётганини тушунади, бу иш бўладиган шакл ва кафолатларни излаши кераклигини таъкидлаб ўтди.

Украина охирги украиналикка қадар курашни давом эттирмоқда. Путиннинг сўзларига кўра, у ерда ҳокимиятдагилар мамлакат ҳақида ўйламайдиган “ўзга сайёраликлар ёки хорижликлар”.

Суҳбат мавзуси иқтисодиётга қайтди ва Путин Хитой бизнесини Россияга жалб қилиш зарурлигини қайд этди.
Путин Дуров билан Озарбайжонда учрашдими ёки йўқми деган саволга Telegram каналларида ёзилганидек жавоб берди.

Путиннинг айтишича, у Telegram асосчиси Павел Дуров билан кўп йиллар аввал Кремлда бир марта учрашган. У Россия расмийларида Дуровга ҳеч қандай савол бўлмаганини таъкидлади.

Маълумот учун, Шарқий иқтисодий форум 3-6 сентябрь кунлари Владивостокдаги Узоқ Шарқ федерал университети кампусида бўлиб ўтмоқда. Унинг асосий мавзуси “Узоқ Шарқ – 2030. Имкониятларни яратиб, кучларни бирлаштирамиз”. “Замин” янгиликларини “Twitter”да кузатиб боринг