Bugün ülkemizde “Yeni Özbekistan” anlayışı yalnızca ekonomik alanda değil, aynı zamanda eğitim, kültür ve bilimsel alanlarda da yeni yaklaşımları ortaya koymaktadır. Özellikle insan sermayesini geliştirme, yetenekli gençleri her açıdan destekleme ve eğitim sistemini uluslararası standartlarla uyumlu hale getirme konularında kapsamlı reformlar uygulanmaktadır.
Bu sürecin parlak bir örneği olarak Cumhurbaşkanımızın girişimiyle kurulan Al-Beruniy Uluslararası Yatılı Okulu’nu göstermek mümkündür. Bu eğitim kurumu, 15 Mayıs 2025 tarihli ve PF–86 sayılı Kararname kapsamında belirlenen görevler doğrultusunda kurulmuş olup, yetenekli gençleri erken tespit etmek, onların bilgi ve becerilerini uluslararası standartlar temelinde geliştirmek ve en önemlisi, dünya çapında tanınan ilk 50 üniversiteye hazırlamak amacıyla özel olarak teşkil edilmiştir.
Okul sadece bir eğitim kurumu değil, aynı zamanda öğrencilerin entelektüel potansiyelini “öğreticiden” “keşfediciye” dönüştüren yeni bir düşünce yuvasıdır. Burada her ders, her proje ödevi ve her tartışma, öğrencilerin dünya görüşünü küresel ölçekte genişletmeye ve insanlığın gelişiminde kendi yerlerini bulmalarına odaklanmıştır.
Özellikle, okul öğrencileri günümüzde küresel sorunlar üzerine düşünmeyi, çeşitli kültürlerden insanlarla iletişim kurmayı ve fikirlerini kanıtlarla savunmayı içeren 21. yüzyıl becerilerini kazanmaktadır. Zira, 21. yüzyılın temel talebi bilginin edinilmesi değil, bilginin yaratılmasıdır.
Al-Beruniy Okulu, adının hakkını vererek bilim, düşünce ve maneviyatın birleşimini ifade etmektedir. Okulun logosunda yer alan “Kutadgu Bilig” ifadesi de boşuna değildir; okul, “Mutluluğa Ulaştıran Bilgi” yuvası olarak bilgi ile adalet, akıl ile erdemin birliğini temsil etmektedir.
Bu yıl okulun ilk öğrenci alım süreci gerçekleştirilmiş, 16.000’den fazla aday arasından en yüksek başarıyı gösteren 60 genç öğrenci kabul edilmiştir. Sınavlar Matematik ve İngilizce dallarında iki aşamalı olarak ülke genelinde gerçekleştirilmiştir.
Al-Beruniy Okulu’nda eğitim sistemi, İsviçre’nin “International Baccalaureate Diploma Programme” programına dayalı olarak düzenlenmiştir. Bu program, dünyanın 160’tan fazla ülkesinde kabul gören uluslararası bir eğitim modelidir. Dünya çapında IB sistemiyle çalışan okul sayısı 6 bini aşmış olup, bu okullarda 1,95 milyon öğrenci eğitim görmektedir.
IB eğitim sistemi, PYP (ilköğretim), MYP (orta öğretim), DP (diploma programı) ve CP (mesleki program) olmak üzere dört aşamadan oluşmakta, 3 ile 19 yaş arası öğrencilerin her yönden gelişimlerini kapsayan bir yapıya sahiptir.
Al-Beruniy Okulu, Özbekistan tarihindeki ve ayrıca Orta Asya’da IB Diploma Programme (DP) programını uygulayan ilk devlet okulu olarak kurulmuştur. Bugüne kadar IB organizasyonu tarafından gerçekleştirilen iki aşamalı ön değerlendirme ziyaretlerini başarıyla tamamlamış ve okul, IB’nin tüm gerekliliklerinden başarıyla geçmiştir.
Ayrıca, bugüne kadar okul tarafından 20’ye yakın uluslararası eğitim kurumu ve önde gelen üniversitelerle iş birliği protokolleri imzalanmıştır. Bunlar arasında Avustralya’nın Sydney (QS–25) ve Monash (QS–36) üniversiteleri, Birleşik Krallık’tan Kaplan International organizasyonu ile Cardiff ve Sussex üniversiteleri yer almaktadır.
Ek olarak, ABD’nin “Ivy League” — dünyanın en prestijli üniversiteler birliği olan Harvard, Yale, Brown, Cornell ve Columbia üniversiteleriyle iş birliği genişletme yönünde görüşmeler sürdürülmektedir.
IB felsefesinin merkezinde insanlık ve “dünya vatandaşı” olma ilkesi yer almaktadır. Program, öğrencilere derin akademik bilgi sunmanın yanı sıra onları eleştirel ve bağımsız düşünmeye, sosyal sorumluluk duygusunu kazanmaya ve farklı kültürlere saygı göstermeye teşvik etmektedir.
IB sisteminin avantajı, öğretmeni bilgi aktaran biri olarak değil, yeni fikir ve düşünceleri şekillendiren bir mentor olarak görmesidir. Özellikle “Bilgi Teorisi” (TOK), “Genişletilmiş Makale” (EE) ve “Yaratıcılık, Aktivite, Hizmet” (CAS) modülleri, öğrencilerin entelektüel ve manevi olgunluğunu bir bütünlük içinde geliştirmeyi hedeflemektedir.
Bunun yanı sıra, okul mezunlarına devlet standartlarında diploma ile birlikte IB diploması da verilmektedir. Bu diploma, mezunlara dünya sıralamasındaki ilk 50 üniversiteye avantajlı giriş imkânı ve lisans programını 4 yıl yerine 3 yılda tamamlama fırsatı sunmaktadır.
Bu nedenle Al-Beruniy Okulu, bugün Orta Asya’da IB Diploma programını tam anlamıyla uygulayan ilk devlet okulu olarak tarihe geçmiştir.
Vurgulamak gerekir ki, okulda eğitim sistemi bireye yönelik bir program temelinde organize edilmiş olup, öğrencilere bireysel danışmanlar atanmıştır. Bu yaklaşım, yalnızca akademik gelişimlerini değil, aynı zamanda psikolojik ve sosyal destek sistemlerini de güçlendirmektedir.
Ayrıca, dersler sırasında “küçük gruplar halinde çalışma” uygulaması hayata geçirilmiş, bu yöntem öğrencilerin fikir alışverişi yapmasına, tartışmalar yoluyla gerçekleri bulmasına olanak tanımaktadır. Dersler tamamen İngilizce yapılmakta, ek olarak iki yabancı dilin derinlemesine öğrenilmesi, bilimsel araştırmalara ve start-up projelerine katılım, uluslararası olimpiyatlar ve yarışmalara katılma olanağı sunulmaktadır.
Bunun yanı sıra, IB öğrenci profilindeki 10 özellik — araştırmacı, düşünür, kendi dünya görüşüne sahip, dürüst, duyarlı, açık fikirli, dengeli, yaratıcı, risk almaktan korkmayan ve iletişimci olma — Al-Beruniy Okulu’nun manevi temelini oluşturmaktadır.
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde belirtildiği gibi, Al-Beruniy Okulu’nu başarıyla bitiren ve dünyanın ilk 50 üniversitesinden birine kabul edilen öğrencilerin yurtdışındaki eğitim ve yaşam giderleri devlet tarafından tamamen finanse edilecektir. Bu karar, gençlere sınırsız fırsatlar sağlayarak gelecekte ülkemize ve bilime katkı yapmaları için bir temel oluşturacaktır.
En önemli nokta, bu Yeni Özbekistan’ın çocuklarına duyduğu güvenin, onların entelektüel potansiyeline verdiği yüksek değerin göstergesidir.
Burada gençler, küresel ortamda özgürce düşünebilen, aynı zamanda ulusal değerlerine bağlı, vatansever bireyler olarak yetiştirilmektedir. Öğrenciler CAS faaliyetleri (Yaratıcılık, Aktivite, Hizmet) aracılığıyla toplum yaşamına aktif katılım göstermekte, sosyal projelerde ve gönüllü çalışmalarında yer almaktadır.
Bu şekilde okul, öğrencileri “küresel eğitim alan bireyler” değil, “küresel düşünen Özbek aydınları” olarak yetiştirmektedir.
Ayrıca, IB sistemindeki değerlendirme metodolojisi Al-Beruniy Okulu’nun güçlü yönlerinden biridir. Bu sistem yalnızca testler ve sınavlara değil, öğrencilerin bağımsız analiz, araştırma, yaratıcılık ve sosyal faaliyetlerine dayanmaktadır.
Değerlendirme sürecinde öğrenciler iç (okul içi) ve dış (IB’nin uluslararası uzmanları tarafından) sınavlardan geçirilmekte, sonuçlar öğrencilerin bilgi seviyesini değil, düşünce seviyelerini belirlemektedir.
Al-Beruniy Okulu, gelecekte uluslararası iş birliğini daha da genişletmeyi, IB öğretmenlerinin niteliklerini artırmayı, dijital ve STEAM alanlarını derinleştirmeyi ve öğrencileri bilimle teknolojinin kesişim noktasında eğitmeyi hedeflemiştir.
Bu doğrultuda her yıl en yüksek akademik başarıya ulaşan öğrencileri yurtdışındaki Harvard, Stanford, MIT, Oxford ve Cambridge gibi prestijli üniversitelerin yaz kamplarına göndermek, üniversite kabul koşulları ve yaşamı yakından tanıtmak ve mezuniyet sonrası bu üniversitelerde eğitim almak hedeflenmiştir.
Ayrıca mezunların küresel bir ağı oluşturularak, onlar ülkenin kalkınmasına dönüp hizmet edecek bir entelektüel elit olarak şekillendirilmektedir.
Sonuç olarak şunu belirtmek gerekir ki, bugün Al-Beruniy Uluslararası Yatılı Okulu sadece sıradan bir eğitim kurumu değildir. Bu, Saygıdeğer Cumhurbaşkanımızın Yeni Özbekistan’daki eğitim reformlarının bir sonucu, milli düşünce ile küresel bakışı birleştiren benzersiz bir eğitim kurumudur.
Bu okulda eğitim gören gençler, geleceğin siyasetçileri, bilim insanları, mühendisleri, diplomatları ve yenilikçileridir. Onlar için her ders, geleceğe atılan emin bir adımdır.
Özbekistan eğitim sisteminde ilk kez devlet girişimiyle oluşturulan, uluslararası akreditasyona sahip böyle bir kurum — halkımızın bilgiye, düşünceye ve büyük hedeflere bağlılığının bir göstergesidir.
Al-Beruniy Okulu, Yeni Özbekistan’ın manevi ve entelektüel geleceğini inşa eden bilgi merkezlerinden biridir.
Cavakhir AHMEDOV
Al-Beruniy Uluslararası Yatılı Okulu İcra Direktörü
“Zamin”i Telegram'da okuyun!
