Diyarede ne yapılmalı ve nasıl beslenmeli?

Foto: Freepik

İshal ve karın ağrısı aynı anlama gelir, sadece karın ağrısı daha basit, ishal ise bilimsel terimdir. İshalden muzdarip olan insanlar çoğunlukla susuz kalma ve besin maddelerinin bağırsaklarda yeterince emilmemesinden muzdarip olur. İshal ne kadar uzun sürerse, hayati tehlike oluşturan susuz kalma riski o kadar yüksek olur. Genellikle ishal biraz tedavi edildikten sonra veya kendiliğinden geçebilir. Bu özellikle hafif gıda zehirlenmelerinde görülür. Vücut toksinlerden bu şekilde kurtulmaya çalışır. Ancak iki günden sonra da durmaz ve sık sık tekrarlanırsa, tıbbi yardım gerektiren karmaşık bir soruna ait bir belirti olabilir. Böyle durumlarda ne yapılması gerektiği hakkında önerileri dikkatinize bağlantı olarak sunuyoruz.

Daha fazla sıvı tüketin
İshalde en önemli tavsiyedir.

Ne içmek iyi olur?
En iyisi su içmektir. Ağır ve hafif seyreden ishalde, sodyum-potasyum dengesini sağlamak için elektrolitli içecekler içmek iyidir. Ancak durumu daha da kötüleştirebilecek tatlı içeceklerden kaçınmak gerekir.

Ne yapmamak gerekir?
Durumu hem iyileştirebileceği hem kötüleştirebileceği için sütten kaçınmak iyidir. İdrar söktürücü etkisi olan alkollü ve kafeinli içecekler de tüketilmemelidir. Vücutta ne kadar çok su tutulursa o kadar iyidir. Aşırı sıcak ve soğuk içecekler yerine oda sıcaklığında olanları içmek gerekir.

Probiyotikler
Yoğurt, kefir ve diğer probiyotik ürünler belirtileri hafifletebilir. Özellikle antibiyotik ve rotavirüs enfeksiyonları sonrası gelişen ishalde iyi sonuç verirler. 2015 yılında Klinik Gastroenteroloji dergisinde yayımlanan makalede Lactobacillus rhamnosus GG (LGG) ve Saccharomyces boulardii probiyotik suşlarının ishalde daha iyi yardımcı olduğu belirtilmiştir. Bilim insanları bunun kesin nedenini bilmeseler de gerçek değişmemektedir — probiyotikler ishalde gerçekten fayda sağlar.

Beslenme
Pirinç, elma (veya elma püresi), muz, sertleşmiş ekmek gibi ürünler mide tarafından iyi tolere edilir ve iyi etki gösterir. Besin değeri çok yüksek olmasa da ishalin ilk gününde böyle bir diyet çok faydalı olabilir. Belirtiler hafifledikten sonra meyve, sebze, et, yoğurt ve kompleks karbonhidratları içeren bir beslenme programı uygulanmalıdır.

İshalde başka neler yenebilir?

Yağsız et suyu;
Katkısız makarna;
Patates (kabuksuz olmalı);
Konserve armut;
Yulaf lapası;
Haşlanmış yumurta;
Yağsız ve şekersiz yoğurt (veya kefir);
Tavuk fileto (veya dana eti);
Kraker;
Acı demleme yapılmamış kafeinsiz çay.

Kaçınılması gerekenler

Süt ürünleri;
Yağlı, kızarmış, acı et;
Baklagiller;
Fındık ve Antep fıstığı;
Fasulye ve nohut;
Çiğ sebzeler;
Mısır;
Sarımsak ve soğan;
Cips;
Şeker ve şeker yerine geçen maddeler içeren sakızlar;
Lahana ve brokoli;
Kurutulmuş meyveler;
Fıstık ezmesi;
Gazlı içecekler.

Neden beslenme önerileri böyle olmalı?
Meyveler
Muz, elma ve armut hızlı sindirilir, kaybedilen potasyumun yerini doldurur ve vücudu liflerle destekler. Kabuk sindirilemediği ve bağırsaklara zarar vermediği için elma püresi meyvesinden daha iyidir.

Sebzeler
Genellikle vücut için faydalı olan sebzelerdeki lifler ishalde ters etki yapabilir. Bu nedenle nişastalı sebzelerin tüketilmesi, gaz yapıcı baklagiller, yapraklı sebzeler ve mısırlardan kaçınılmalıdır.

Yulaf ve yulaf ürünleri
Şeker, yağ ve süt eklenmeden hazırlanan yulaf lapası ve unlu ürünler ishalde etkili sayılır.

Süt ürünleri
İshalde laktozla ilgili sorunlar görülebileceği için ölçülü olmak ve kefirle sınırlı kalmak gerekir.

Ne zaman doktora başvurulmalı?
İshalin hafif türünde bol su içmek ve doğru beslenmek yeterli olabilir, ancak daha ağır durumlarda uzmana gitmek geciktirilmemelidir.

Hangi durumlarda hemen müdahale edilmeli?

Doğumdan 3 aydan küçük bebeklerde bulantı ve ishal görülürse;
Çocuklarda bulantı ve ishal 12 saatten uzun sürerse;
Çocuklarda ve yetişkinlerde ishal 3 günden fazla devam ederse.

Endişe yaratacak belirtiler

Dışkıda kan karışması, siyah ve sıvı olması;
Bağırsak boşaldıktan sonra bile karın ağrısının geçmemesi;
Susuz kalmaya ait belirtiler: baş dönmesi, baş ağrısı, halsizlik ve az idrar çıkışı;
Vücut ısısının yüksek olması.

Hangi ilaçlar alınabilir?
En iyisi doktor tavsiyesi olmadan hiçbir ilaç almamaktır. Kendi kendinize hareket ederek ciddi sonuçlara yol açmayın.