Son zamanlarda Filistin’deki durum, dünya kamuoyunun odak noktasında olmaya devam etmektedir. BM Dünya Gıda Programı verilerine göre, Gazze halkının dörtte biri açlığa yakın koşullarda yaşamaktadır. Yaklaşık 100 bin kadın ve çocuk, yetersiz beslenmenin ağır şekillerinden muzdariptir ve acil tedaviye ihtiyaç duymaktadır.
Özbekistan, askeri operasyonların başlamasından bu yana, çatışmanın uluslararası hukuk normları temelinde barışçıl yolla en kısa sürede çözülmesinden yana olmuştur.
3 Kasım 2023 tarihinde Cumhurbaşkanı Ş. Mirziyoyev, tarafları derhal askeri faaliyetleri durdurmaya, ateşkese gitmeye ve insani amaçlarla ateşkes sağlamaya çağırdı.
Ona göre, bu sorunun tek ve en adil çözümü, “iki halk için iki devlet” ilkesinin kabul edilmesidir. BM kararlarında belirtildiği gibi, Filistin halkı bağımsız bir devlet kurma hakkına sahiptir.
Kasım 2023’te Ş. Mirziyoyev, BM Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım Ajansına (UNRWA) Gazze Şeridi’ndeki Filistinli mültecilere yardım amacıyla 1,5 milyon dolar tahsis edilmesi kararını imzaladı.
26 Aralık 2024’te 100 yaralı Filistinli kadın ve çocuk, refakatçileriyle birlikte Refah’tan Özbekistan’a tahliye edildi. Filistin’den getirilen vatandaşlar için insanca yaşam koşulları sağlandı.
Geçici yerleşim alanlarına yerleştirildiler, sağlık kontrolünden geçirildiler ve gerekli ilaçlar ile günlük ihtiyaçlar tamamen temin edildi.
Özbekistan yönetimi, yapılanlarla yetinmeyerek, Filistinli misafirlerin toplumumuza uyum sağlamalarına daha fazla yardımcı olmak amacıyla ek tedbirler alma kararı aldı.
Bu bağlamda, bu yılın 14 Ağustos’unda bu yönde özel tedbirlerden oluşan bir Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi kabul edildi. Amacı, Özbekistan’daki Filistinli vatandaşlara devlet himayesi, merhamet ve şefkat ilkelerine dayalı olarak destek sağlama sistemini kurmaktır.
Belgede, zor yaşam koşullarına düşmüş bir grup Filistinliye hedefli yardım sağlanması öngörülmektedir. Özellikle, onlara sosyal ve tıbbi hizmetler, eğitim alma ve işe yerleşme gibi imkanlar verilecektir.
Ayrıca, misafirlerin toplumumuza entegrasyonunu hızlandırmak ve ihtiyaçlarını belirlemek amacıyla devlet düzeyinde bir koordinasyon mekanizması oluşturulmaktadır.
Filistin vatandaşlarının Özbekistan’da hızlı ve onurlu uyumunu sağlamak için özel bir Cumhuriyet Komisyonu kurulmakta ve şu temel görevler belirlenmektedir:
Birincisi, misafirler için oluşturulan imkanların tam olarak hayata geçirilmesi amacıyla devlet organları ve kuruluşlarının çalışmaları koordine edilecektir.
İkincisi, misafirlerin ülke genelinde yerleştirilmesi organize edilecek, onları hedefli şekilde iskân etmek ve bu süreçle ilgili organizasyonel meseleler hızlıca çözülecektir.
Üçüncüsü, komisyon misafirlerin topluma uyum sağlamasına ilişkin konuları sürekli olarak tartışacak, mevcut sorunlar ve engellerin ortadan kaldırılma yollarını arayacaktır.
Dördüncüsü, Cumhuriyet Komisyonu bir ay içinde misafirlerin ihtiyaçlarını ve mevcut imkanları inceleyerek, her aile için sosyal hizmetler ve yardım sağlama konusunda somut planlar geliştirecek ve onaylayacaktır.
Komisyonun çalışma organı olarak, Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı nezdindeki Ulusal Sosyal Koruma Ajansı belirlenmektedir.
Mahalle düzeyinde misafirlerle doğrudan çalışmalar “mahalla yettiligi” ve “İnson” sosyal hizmet merkezleri tarafından yürütülecektir. Bu bağlamda, misafirleri mahallenin manevi ortamına uyumlaştırmak için “mahalla yettiligi” ve diğer temsilcilere ek görevler yüklenmiştir.
Ayrıca, Özbekistan Mahalleler Birliği, Ulusal Sosyal Koruma Ajansı, Gençlik İşleri Ajansı ve Aile ve Kadın Komitesi, bir ay içinde “mahalla yettiligi”ne verilen yeni görevler temelinde iç programlar geliştirip, plan doğrultusunda gerekli tedbirleri hayata geçirecektir.
Bu yaklaşım, misafirleri etkin şekilde desteklemeye ve yeni ortama hızla uyumlarını sağlamaya hizmet edecektir.
Kararnamede, Filistinli misafirlerin sosyal hizmet ve yardımlarla kapsanması da öngörülmektedir.
Misafirleri sosyal olarak desteklemek amacıyla Ulusal Sosyal Koruma Ajansı’na şu görevler yüklenmiştir:
– Sağlık Bakanlığı ile birlikte iki ay içinde, engelliliğe yol açan hastalıklara yakalanan misafirlere, kanunda belirtilen tedavi süresinden bağımsız olarak engellilik statüsü verilmesini sağlamak;
– iki hafta içinde yeterli iş deneyimine sahip olmayan yaşlı misafirlere emeklilik maaşı bağlanmasını sağlamak.
Bunun yanı sıra, misafirler için ek imtiyazlar belirlenmiştir:
– çalışma çağındaki her misafire (I ve II grup engelliler hariç) her ay asgari tüketim harcamaları tutarında yaşam yardımı ödenecektir;
– misafir ailelerinin barınma kira masrafları karşılanacaktır;
– çocuk doğumu ve cenaze törenleri için verilen tek seferlik yardımlar, Özbekistan vatandaşlarına ödenen miktarda yapılacaktır;
– her aileye, temel gıda dışı ihtiyaçların karşılanması için tek seferlik toplu ödeme yapılacaktır;
– her aileye, ihtiyaçlarını karşılamada yardımcı olacak mahalle sosyal görevlisi atanacaktır.
Bu önlemler, misafirlerin yaşam standartlarını iyileştirmeye ve onlara daha fazla ilgi göstermeye hizmet edecektir.
Kararnamede, Filistinli misafirlerin çocuklarının eğitime kazandırılmasına özel önem verilmiştir.
Okul Öncesi ve Okul Eğitimi Bakanlığı, misafir çocuklarının eğitimine yardımcı olacaktır:
– misafirlerin ikamet yerine göre çocuklar devlet okulları ve kreşlere yerleştirilecektir;
– her çocuğun eğitim ve öğrenme sürecine uyum sağlaması için okul ve kreşlerde sorumlu müdür yardımcıları atanacaktır;
– Yükseköğretim, Bilim ve İnovasyon Bakanlığı ile iş birliği içinde, çocukların eğitime uyumu ve gelişimi sürekli kontrol edilecektir.
Misafirler ve çocukları için eğitim alanında kolaylık yaratmak amacıyla şu önlemler uygulanacaktır:
– kreşlerde imtiyazlar.
Misafir çocukları devlet kreşlerine ücretsiz kabul edilecektir. Ebeveynler, 1 Ocak 2028’e kadar kreş hizmetleri için ödeme yapmaktan muaf tutulacaktır;
– beklemeden yerleştirme.
Misafir çocukları, “İnson” sosyal hizmet merkezlerinin talebi üzerine, devlet kreşleri ve okullarına sıra beklemeden kabul edilecektir;
– ek eğitim imkanları.
Misafir çocuklarına, okullarda meslek eğitimi, bilgi teknolojileri ve yükseköğretime hazırlık gibi ek eğitimler ücretsiz olarak verilecektir. Bu masraflar tamamen devlet bütçesinden karşılanacaktır;
– yabancı diplomaların hızlı tanınması.
Yükseköğretim, Bilim ve İnovasyon Bakanlığı, misafirlerin yurtdışında aldığı eğitim belgelerini iki ay içinde sınavsız ve harçsız tanıyacaktır.
Bu önlemler, misafirler ve ailelerine Özbekistan’da eğitim alma ve ortama hızlı uyum sağlama konusunda geniş fırsatlar sunacaktır.
Kararnamede ayrıca, Filistinli misafirlerin sağlığının desteklenmesi de öngörülmektedir.
Sağlık Bakanlığı, misafirlerin ikamet ettikleri yere yakın aile hekimi noktalarına, polikliniklere ve ilçe/şehir merkezi polikliniklerine kayıt yaptırmalarını sağlayacaktır.
Misafirlere, devlet bütçesi hesabına sunulan tıbbi yardımlarda, düşük gelirli ailelere verilen imtiyazlarla eşdeğer sağlık sevkleri verilecektir.
Bu önlemler, misafirlere hızlı ve kaliteli tıbbi hizmet alma imkanı sağlayacaktır.
Kararnamede ayrıca, Filistinli misafirlere Özbekistan’da iş ve mesleki istihdam konusunda yardımcı olunması özel bir görev olarak belirtilmiştir.
Ulusal Sosyal Koruma Ajansı, bir ay içinde misafirlerin iş bulmasına yardımcı olacak ve onlara modern meslekler öğretecek öneriler hazırlayacaktır.
Ekonomi ve Maliye Bakanlığı, Yoksulluğu Azaltma ve İstihdam Bakanlığı, Merkez Bankası, Halk Bankası ve diğer ticari bankalar, misafirleri girişimciliğe dahil etmek için pratik önlemler alacaktır. Bu konuda “Aile Girişimciliği”, “Küçük İşletmeleri Destekleme”, “İşe İlk Adım” ve “Yoksulluktan Refaha” programlarından yararlanılacaktır.
Misafirlere mali yardım sağlama, başvuruları kabul etme ve tahsis edilen fonların harcanmasını denetleme görevleri mahalle bankacıları ve vali yardımcılarına verilecektir.
Kararnamede ayrıca, Filistinli misafirleri destekleme tedbirlerinin uygulanmasına ilişkin tüm çalışmaların finansmanı da öngörülmüş ve mekanizması belirlenmiştir.
Ulusal Sosyal Koruma Ajansı nezdinde özel bir fon oluşturulacaktır. Bu fon, misafirlerin ihtiyaçlarını karşılamak ve onlara yardımcı olmak için mali kaynak görevi görecektir.
Fon nasıl oluşturulacak?
– tüzel ve gerçek kişilerin bağış ve sponsorluk yardımları;
– uluslararası kuruluşların hibeleri ve kanunla yasaklanmamış diğer kaynaklar;
– fonun geçici olarak kullanılmayan parasının banka mevduatlarına yatırılmasından elde edilen faizler.
Para nereye harcanacak?
– misafirler için gerekli koşulların oluşturulmasına ve hizmetlerin düzenlenmesine;
– çeşitli masrafların karşılanmasına ve destek tedbirlerine;
– maddi ve sosyal yardım önlemlerinin uygulanmasına.
Bu fon, misafirlerin sorunlarını hafifletmeye ve onlara daha iyi koşullar yaratmaya hizmet edecektir.
Özel fon nasıl yönetilecek?
Misafirleri desteklemek için kurulan özel fonun kaynakları, Cumhuriyet Komisyonu kararıyla harcanacaktır. Harcama yönlerinde değişiklik yapılması da yalnızca bu komisyon kararıyla gerçekleştirilecektir.
Gerçek ve tüzel kişiler tarafından misafirlere verilen konut veya ulaşım araçları gibi taşınmazlar, yerel idarelerin mülkiyetine geçirilecek ve yönetimi Cumhuriyet Komisyonu’na devredilecektir.
Bu düzenleme, fondan yararlanmada şeffaflığı ve disiplini sağlayacak, misafirlere yardım ise daha organize şekilde gerçekleştirilecektir.
Filistinli vatandaşları destekleme tedbirleri, yalnızca bir merhamet eylemi değil, aynı zamanda ülkenin insani alanda güvenilir bir ortak olarak uluslararası imajını güçlendirme yolunda stratejik bir adımdır.
Bu girişimler, Özbekistan’ın insancıl politikasına, değerlerine bağlılığını yansıtmakta ve Filistinlilere yalnızca geçici yardım değil, aynı zamanda toplumla tam entegrasyon için sağlam bir temel sağlamaktadır.
Telegram’da «Zamin»i takip edin!
