Birçok insan tuzu sadece yemeklere tat vermek için kullanılan basit bir baharat olarak görür. Oysa gerçekte tuzun büyük bir kısmı mutfaktan değil, hazır gıdalar — sucuk, sosis, cips, konserve ve ekmek aracılığıyla vücuda girer. Bu nedenle çoğu kişi farkında olmadan önerilen miktarın iki hatta üç katı kadar tuz tüketir. Tuz vücut için gerekli bir madde olsa da, fazlası kan hacmini artırarak kalp ve damarlara fazla yük bindirir. Bu durum hipertansiyon, inme ve kalp krizi riskini kat kat artırır.
DSÖ önerisi ve dünya istatistikleri
Dünya Sağlık Örgütü yetişkinlerin günlük tuz tüketimini 5 gramı (bir çay kaşığı) geçmemesini tavsiye eder. Ancak istatistikler çoğu durumda bu miktarın iki hatta üç katına çıktığını göstermektedir. Dünya genelinde ortalama günlük sodyum alımı 4.310 mg’dır, bu yaklaşık 10,78 gram tuza eşdeğerdir — önerilen miktardan oldukça fazladır.
Gizli tuz kaynakları
Çoğu insan tuz miktarını sadece yemek pişirirken eklediğiyle hesaplar. Oysa tuzun büyük kısmı şu gıdalardan gelir:
-
sucuk ve sosisler;
-
çeşitli konserveler;
-
cips ve tuzlu kuruyemişler;
-
ekmek ve unlu mamuller.
Bu ürünlerdeki tuz miktarı çoğu zaman belirlenen sınırların çok üzerindedir.
Aşırı tuz tüketiminin başlıca zararları
1. Tansiyonun yükselmesi
Sodyum vücutta suyu tutar, kan hacmini ve damarlardaki basıncı artırarak hipertansiyona yol açar. Bu, felç, kalp krizi ve böbrek yetmezliği riskini artırır. Tuz tüketimini sadece 1 gram azaltmak bile tansiyonu düşürmeye yardımcı olabilir.
2. Böbreklere aşırı yük
Fazla sodyumu atmak için böbrekler sürekli zorlanır. Bu durum uzun vadede kronik böbrek hastalıklarına yol açabilir. Ayrıca sodyum fazlalığı idrarda kalsiyum miktarını artırarak böbrek taşı riskini yükseltir.
3. Kemik ve kas zayıflaması
Aşırı tuz kemik dokusundaki kalsiyumu “yıkarak” osteoporoza neden olur. Bu özellikle menopoz dönemindeki kadınlar ve yaşlılar için tehlikelidir. Kaslar da zayıflayabilir ve kramplar oluşabilir.
4. Mide kanseri
Yüksek sodyum yoğunluğu mide zarını zedeler ve Helicobacter pylori bakterisinin faaliyetini destekler. Bu bakteri uzun süreli iltihap ve yaralara neden olarak mide kanseri riskini artırır.
5. Beyin fonksiyonlarının bozulması
Fazla sodyum tansiyonu yükseltir, damarların esnekliğini azaltır ve beyne giden kan akışını bozar. Bu da hafıza, dikkat ve düşünme yeteneğinin zayıflamasına yol açar. Araştırmalar yüksek tuz tüketiminin demans ve Alzheimer riskini artırdığını da göstermektedir.
Tuz tüketimini kontrol etme yolları:
-
Hazır gıdaların etiketlerini okuyarak tuz miktarına dikkat edin;
-
Tuz yerine daha fazla baharat ve yeşillik kullanın;
-
Yarı mamul ve işlenmiş gıda tüketimini azaltın.
Aşırı tuz tüketimini azaltarak kalp, böbrek, kemik ve beyin sağlığınızı koruyabilir, gelecekte ciddi hastalıkların önüne geçebilirsiniz.
Telegram’da «Zamin»i takip edin!
