Эрон Ҳормуз бўғозини ёпиши мумкин — дунё нефти хавф остида

АҚШнинг Эрондаги ядровий объектларга уюштирган кенг кўламли зарбасидан кейин минтақада кескин геосиёсий вазият юзага келди. Эрон парламенти аъзолари энди мамлакатнинг қўлидаги энг катта стратегик қуроллардан бири — Ҳормуз бўғозини ёпиш имкониятини муҳокама қилмоқда.

Мамлакат парламентининг миллий хавфсизлик ва ташқи сиёсат бўйича комиссияси вакили Исмоил Ковсарининг сўзларига кўра, мазкур масала бўйича сўнгги қарорни Эрон Миллий хавфсизлик кенгаши қабул қилади. Бу эса халқаро савдо ва энергетика бозорида катта тўлқинланишларга сабаб бўлиши мумкин.

Ҳормуз бўғозининг стратегик аҳамияти

Форс ва Ўмон кўрфазларини боғлаб турувчи Ҳормуз бўғози шимолида Эрон, жанубида эса Ўмон билан чегарадош. Бу денгиз йўли орқали дунё бўйича экспорт қилинадиган нефть маҳсулотларининг тахминан 20 фоизи ва суюлтирилган табиий газнинг катта қисми ташилади.

Яъни, агар Эрон ушбу йўлакни вақтинча ёпса, жаҳон нефть бозоридаги барқарорлик жиддий таҳдид остида қолади. Бу нафақат нефт нархининг ошиши, балки глобал инфляция ва логистика таназзулига олиб келиши мумкин.

АҚШ зарбаси ва унинг оқибатлари

Эслатиб ўтамиз, 22 июнга ўтар кечаси АҚШ Эроннинг учта асосий ядровий иншоотини нишонга олган операция ўтказди. Пентагон маълумотларига кўра, ушбу зарбада 125 та ҳарбий самолёт қатнашган. Исроил ҳамкорлигида амалга оширилган ҳужум натижасида Натанз, Исфаҳон ва Фордо объектлари жиддий шикастланган.

МАГАТЭнинг баёнотига кўра, ҳозирча радиация даражасида ошиш қайд этилмаган. Бироқ Эрон раҳбарияти ушбу ҳужумни жавобсиз қолдирмаслигини, эҳтимолий ҳарбий ва иқтисодий чоралар кўрилишини билдирмоқда.

Бўғоз ёпилса, нима бўлади?

Аввалроқ халқаро экспертлар таъкидлаганидек, Эроннинг Ҳормуз бўғозини ёпиши нафақат АҚШга, балки бутун дунё иқтисодиётига зарба бўлади. Мазкур чора — Эрон қўлидаги энг таъсирчан “иқтисодий қурол” ҳисобланади. Агар бўғоз ёпилса, нефть етказиб беришда катта узилишлар юзага келади.

Айрим таҳлилчиларнинг сўзларига кўра, дунёда истеъмол қилинаётган нефть маҳсулотларининг 20–30 фоизга яқини айнан ушбу йўлак орқали ҳаракатланади.

Хулоса
Эрон ва АҚШ ўртасидаги кескинлик янги босқичга кўтарилди. Ҳормуз бўғози билан боғлиқ эҳтимолий блокада нафақат ҳарбий, балки иқтисодий урушлар даврига эшик очиши мумкин. Миллий хавфсизлик кенгашининг қарори бутун дунё учун катта аҳамиятга эга бўлади. Шу сабабли, яқин кунлардаги сиёсий жараёнлар нафақат минтақа, балки халқаро майдонда ҳам диққат марказида бўлади. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!