Ҳоким Зойир Мирзаев томонидан келтирилган, аёлларнинг тандирда нон ёпмаслиги ва саратон касалликлари ўртасидаги боғлиқлик ҳақидаги фикрларни тўғридан-тўғри тасдиқловчи ёки инкор этувчи аниқ илмий тадқиқотлар (яъни, тандир олдидаги иссиқликнинг қон айланишини икки баробар тезлатиши ва бунинг саратонга қарши ҳимояланишини исботловчи) мавжуд эмас.
Шу билан бирга, илмий ҳамжамиятда қуйидаги кенг муҳокама қилинадиган жиҳатлар бор:
1. Гипертермия (Иссиқлик билан даволаш) ҳақида
Ҳоким келтирган фикрга қисман мос келадиган жиҳат: Замонавий тиббиётда гипертермия (ёки термал терапия) онкологик даволашнинг ёрдамчи усули сифатида қўлланилади. Бунда шифокорлар ўсма тўқималарини назорат остида (одатда 41°C дан 44°C гача) қиздириб, саратон ҳужайраларига зарар етказиш ёки уларни кимётерапия ва нур терапиясига нисбатан сезгирроқ қилиш учун фойдаланадилар.
Тандирга мос келмайдиган жиҳат: Бу даволаш усули юқори технологияли тиббий асбоблар ёрдамида аниқ бир жойга йўналтирилади ва бутун танани, айниқса, тандир олдида туриш орқали табиий тарзда қизитишдан тубдан фарқ қилади. Тандир олдидаги иссиқлик қандайдир даражада қон айланишини тезлатиши мумкин, аммо унинг тиббий гипертерпиядагидек аниқ ва доимий онкологик ҳимояни таъминлаши исботланмаган.
2. Анъанавий нон ва соғлиқ
Ноннинг ўзидаги фарқ: Ҳоким қора буғдой қўшилган ноннинг афзалликларини таъкидлаган. Умуман олганда, тўлиқ донли ёки қора буғдойли маҳсулотлар одатдаги оқ ундан тайёрланган нонларга (масалан, аччиқ булка) қараганда кўпроқ клетчатка, витамин ва минералларни ўз ичига олади, бу эса ошқозон-ичак трактининг соғлиғи учун фойдали ҳисобланади.
Зарарли омиллар: Аксинча, баъзи тадқиқотлар анъанавий тандирларда (айниқса, кўмир ёки ёғоч ёқилғи сифатида ишлатилганда) пиширилган нонларда полициклик ароматли углеводородлар (ПАУ) каби канцероген бирикмаларнинг миқдори газ ёки электр печларда пиширилган нонларга нисбатан юқори бўлиши мумкинлигини кўрсатган. Бу эса тандирдан чиқадиган тутуннинг нафас олиш ва маҳсулот сифатига таъсири нуқтаи назаридан, саломатлик учун қўшимча хавф туғдириши мумкин.
3. Кам ҳаракатлилик ва саратон (Ҳокимнинг биринчи омили)
Илмий асос: Ҳоким томонидан келтирилган "кам ҳаракатлилик биринчи ўринда турибди" деган фикр замонавий тиббиёт томонидан тўлиқ тасдиқланган. Жисмоний фаолликнинг етишмаслиги кўплаб сурункали касалликлар, жумладан, сут бези, йўғон ичак ва эндометрий саратони хавфини оширувчи асосий омиллардан бири ҳисобланади. Тандирда нон ёпиш (хамир қориш, ёйиш ва тандирга ёпиштириш) ҳаракатли фаолият бўлиб, бу жиҳатдан анъананинг йўқолиши ҳақиқатан ҳам кам ҳаракатлиликни ошириши мумкин.
Хулоса
Тандирда нон ёпиш маданий ва жисмоний фаолият бўлиб, қора буғдойли ноннинг истеъмоли тўғри овқатланишга киради. Аммо ҳокимнинг "тандир олдида исиш қонни тозалаб, ракдан ҳимоя қилади" деган фикри, ҳозирги илмий манбалар томонидан бевосита ёки расман тасдиқланмаган ва тиббий маслаҳат сифатида қабул қилиниши мумкин эмас.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
Меҳмон гуруҳидаги фойдаланувчилар ушбу мақолага изоҳ қолдира олмайди.
