İtalya parlamentosundaki büyük partide Ukrayna'ya yardım konusunda bölünme yaşandı

^{Foto: Cosimo Martemucci / SOPA Images / LightRocket / Getty Images}
İtalya parlamentosundaki en büyük parti, iktidar koalisyonuna dahil olan «Beş Yıldız Hareketi»nde 21 Haziran günü Ukrayna'ya silah sevkiyatı meselesiyle ilgili (en azından sözlerde böyle) bir bölünme yaşandı.

Haziran ayı başında parti lideri, İtalya'nın eski başbakanı Giuseppe Conte, İtalya'nın Ukrayna ve Rusya arasındaki çatışmayı barışçıl yolla çözmeye odaklanması gerektiğini söylemişti. «Üç kez silah sevkiyat sürecine katıldık ve şimdi diplomasi alanındaki katkımız daha değerli görünüyor», demişti. Partinin eski lideri ve şu anda İtalya dışişleri bakanı olan Luigi Di Maio ise silah sevkiyatının durdurulmasına karşı çıkmış, Il Post gazetesi onu Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski'nin Avrupalı siyasetçiler arasındaki en sert destekçisi olarak tanımlamış.

Bu çatışma, 23-24 Haziran tarihlerinde gerçekleşen Avrupa Konseyi toplantısı (bu toplantıda Ukrayna'ya AB üyeliği için aday statüsü verilmesi bekleniyor) öncesinde İtalya hükümetine danışmanlık amacıyla parlamento kararı hazırlanırken ortaya çıktı. «Beş Yıldız Hareketi» karar metnine gelecekte silah sevkiyatını yasaklayan bir madde eklenmesini önerdi, ancak Di Maio ve destekçileri buna karşı çıktı. Dışişleri Bakanı özellikle, partisinin karara İtalya'yı NATO ve Avrupa Birliği'nden uzaklaştıran ve böylece devlet güvenliğine tehdit oluşturan öneriler eklediğini söyledi.

21 Haziran'da İtalya Senatosunda uzun müzakerelerden sonra silah sevkiyatını kısıtlayan madde çıkarılmış karar kabul edildi. Buna rağmen, Luigi Di Maio diğer onlarca milletvekiliyle birlikte partiden ayrıldığını ve «Gelecek İçin Birlikte» adı altında yeni bir parlamento grubu kurulduğunu açıkladı. Basın toplantısında siyasetçi, eski partililerini oy oranındaki «birkaç puanlık» fark için hükümet faaliyetlerini şüpheye düşürmekle boşuna suçladı. Ona göre, parti üyeleri kimin yanında olacaklarına net bir şekilde karar vermeliydi: saldırıya uğrayan Ukrayna mı yoksa saldırgan Rusya mı.

«Savaş medya şovu değildir. Bu savaş korkunç bir zulüm, korkunç bir gerçekliktir. Ve kurbanlar gerçekten ölmüştür. Bu aylarda parlamentodaki ilk siyasi güç tüm hükümetin diplomatik faaliyetlerini desteklemeli ve tereddütten kaçınmalıydı. Ama böyle olmadı», dedi. Di Maio partiden ayrılma kararının zor olduğunu, böyle bir şeyin hiç aklına gelmediğini vurgulayarak böyle bir karar almak zorunda kaldığını söyledi.

Komedyen Beppe Grillo tarafından kurulan «Beş Yıldız Hareketi» 2010'larda seçmenler arasında geniş popülerlik kazanmıştı. Başlangıçta yolsuzluğa ve siyasi yerleşik düzene karşı çıkan popülist bir proje olmuştu. 2018'de ise parlamentoda en çok sandalyeye sahip parti olmuş ve seçimlerde ikinci sırayı alan milliyetçi «Lega» partisiyle koalisyon hükümeti kurmuştu. Başbakanlık görevini o zaman bu partilerden hiçbirine mensup olmayan Conte üstlenmiş; Di Maio ve «Lega» lideri Matteo Salvini ise başbakan yardımcıları olmuştu.

2021'de parlamentodaki kriz sonrası Conte istifa etmiş; hükümet başkanlığına Avrupa Merkez Bankası'nın eski başkanı Mario Draghi gelmişti. Eski başbakan ise «Beş Yıldız Hareketi» liderliğini üstlenmişti. Sonuç olarak, Il Post gazetesinin yazdığına göre, Conte partiyi radikalizme doğru yönlendirmiş, bu sırada tüm siyasi kariyerini «Beş Yıldız Hareketi»nde inşa eden Di Maio ise nispeten ılımlı görüşleri temsil ederek hükümet yanlısı kanat olmuş.

Il Post gazetesinin yazdığına göre, «Beş Yıldız Hareketi»ndeki bölünme hükümet faaliyetlerine farklı şekillerde yansıyabilir. Birincisi, artık parlamentoda en büyük parti olan «Lega» koalisyon hükümetindeki yetkilerinin artırılmasını talep etmeye başlayabilir. İkincisi, hükümetteki bazı üyeleri partiden ayrılan «Beş Yıldız Hareketi» koalisyondan çıkabilir ve muhalefete geçebilir. Resmi olmayan bilgilere göre, Giuseppe Conte bu seçeneği dışlıyor, ancak sonbaharda bütçe görüşmeleri sırasında böyle bir durum olabilir. Il Post gazetesi, böyle bir durumda bile Mario Draghi'nin parlamentodaki çoğunluğa dayanabileceğini, ancak hükümet yapısında değişiklik yapmak zorunda kalacağını belirtiyor.

Seçimlerden sonraki dört yılda «Beş Yıldız Hareketi»nin parlamento alt kanadındaki grup sayısı 220 milletvekili iken 105'e düşmüş (son bölünme de dahil). Parti oy oranı, Politico gazetesine göre, 2018'deki %34'ten %12'ye gerilemiş. İtalya parlamentosu için sonraki seçimlerin 2023'te yapılması gerekiyor — Politico yazarlarına göre, siyasetçilerin Ukrayna'daki savaş ve Vladimir Putin'e yönelik tutumu oy mücadelesinde önemli rol oynayacak.

Şu anda ülkede en yüksek oy oranı (%22) «İtalya Kardeşleri» sağ muhafazakar partisine ait, 2018'de bu parti sadece %4 civarında oy almış ve hükümete muhalif pozisyon almıştı. Politico gazetesi parti lideri Giorgia Meloni'nin göçmenlik ve cinsel azınlıklar konusunda radikal tutumunu gizlemediğini, ekonomik konularda ise ılımlı görüşlere sahip olduğunu ve Ukrayna'ya silah sevkiyatını aktif desteklediğini (ancak anketlere göre İtalyanların yaklaşık yarısı buna karşı) vurgulamış.

Gazetecilere göre Meloni, hükümetin pek popüler olmayan kararını destekleyerek gelecekte kendisine yardımcı olabilecek saygın bir imaj yaratmaya çalışıyor. Karşılaştırmak gerekirse, lideri Matteo Salvini önemli bir konuda tutumunu değiştirmiş ve şu anda Ukrayna'ya silah göndermeyen «Lega» partisinin oy oranı 2019'daki %37'den %15'e düşmüş durumda. Telegram’da «Zamin»i takip edin!