Merkez Bankası’nda yapılan basın toplantısında mali sistemdeki güncel konular tartışıldı. Ana dikkat, ulusal para birimi — som, onun döviz kuru ve mevcut durumuna yöneltildi. Merkez Bankası Başkanı Timur İşmetov konuşmasında döviz kurunun tamamen piyasa ilkeleri temelinde, yani arz ve talep üzerinden oluştuğunu vurguladı. Ona göre, Merkez Bankası kur için hedef göstergeler koymaz ve ona doğrudan müdahale etmez.
İşmetov, yıl başından bu yana somun nominal olarak %3–4 oranında güçlendiğini bildirdi. Bunun başlıca nedenleri olarak yabancı para arzındaki keskin artış gösterildi. Örneğin, bu yılın Ocak-Haziran döneminde altınsız ihracat yaklaşık %20 arttı, toplam ihracat hacmi ise 20,4 milyar dolara ulaşıp %37’lik bir büyüme gösterdi. Ayrıca, yabancı yatırımlar ve krediler akışı da önemli ölçüde artarak, yarım yıl içinde 8,5 milyar dolarlık yatırım gerçekleştirildi.
Ocak-Ağustos aylarında para havaleleri 12,1 milyar doları buldu, bu geçen yıla göre %23 daha fazla. Aynı zamanda bankaların halka sattığı döviz miktarı azaldı, ancak bireylerden satın alınan döviz hacmi oldukça yüksek olup 5,6 milyar dolar fark kaydedildi. Bu, geçen yıla göre %40 daha yüksek.
Merkez Bankası başkanına göre, son zamanlarda dolar birçok dünya para birimine karşı %9–10 değer kaybetti. Özbekistan’da ise iç döviz piyasası altyapısının geliştirilmesi, “market maker” fonksiyonunun etkin işlemesi ve piyasadaki faaliyetin artması ulusal parayı dış şoklara karşı daha dayanıklı hale getirdi.
“Döviz kurunun dalgalanmasının artması, ulusal paranın sürekli değer kaybı beklentilerini azaltır. Bu, işletme süjelerini döviz risklerinden korur, ekonomide dolarizasyon seviyesini düşürür ve para-kredi politikasının etkinliğini artırır,” dedi Timur İşmetov.
Aynı zamanda, som nominal olarak güçlense de, gerçek döviz kuru yıl başından bu yana %4 değer kaybetti. Bu durum, yüksek iç enflasyonun sürmesi ve ana ticaret ortaklarının para birimlerinin soma göre daha fazla güçlenmesi nedeniyle ortaya çıktı.
“Ticaret ortaklarında gözlemlenen ekonomik eğilimler ve genel beklentiler dikkate alınarak, somun gerçek döviz kuruna ani baskılar beklenmemektedir,” diye ekledi Merkez Bankası Başkanı.
Telegram’da «Zamin»i takip edin!
