1 Mart 2026’dan itibaren Özbekistan’da dijital etiketleme sistemi daha geniş uygulanacak — artık son kullanma tarihi geçmiş ürünler otomatik olarak satıştan kaldırılacak. Bu durum, 6 Ekim’de kabul edilen Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi No. 296’da belirtilmiştir.
Yeni kurala göre, eğer bir ürünün son kullanma tarihi geçmişse, ona fiş (makbuz) düzenlemek mümkün olmayacak. Bu durumda söz konusu ürünler satış sisteminde otomatik olarak engellenecek ve müşteriye teslim edilmeyecek.
“Tüketicilerin Haklarının Korunması Hakkındaki” kanuna göre, üretim tarihi veya son kullanma tarihi belirtilmeyen ya da süresi dolmuş ürünlerin kabul edilmesi veya satılması kesinlikle yasaktır. Yeni elektronik sistem bu süreci tamamen otomatikleştirerek insan hatasını en aza indiriyor.
Devlet Vergi Komitesi’ne göre, dijital etiketleme sistemi “Asl belgisi” adlı otomatik platform aracılığıyla uygulanmaktadır. Üretici ve ithalatçı işletmeler, ürünün adı, miktarı, üretim tarihi, son kullanma tarihi ve diğer bilgileri “CRPT Turon” Ltd. üzerinden sisteme yükler.
Perakende satışta ise ürün 2D tarayıcı ile okutulduğunda, dijital kodu “Asl belgisi” sistemindeki verilerle karşılaştırılır. Eğer ürünün süresi dolmuşsa, çevrimiçi kasa ekranında “Ürünün son kullanma tarihi geçmiş” uyarısı çıkar ve fiş düzenleme işlemi otomatik olarak durdurulur.
Vergi Komitesi’nin açıklamasına göre, bu durumda ürün “engellenmiş” olarak işaretlenir ve üretici veya mağaza sahibi ürünü kayıtlardan düşmek zorundadır. Bunun için zorunlu envanter yapılır ve özel bir tutanak düzenlenir. Ürünün değeri ise işletme giderlerine dahil edilir.
Örneğin, bozulmuş veya kullanılamaz hale gelmiş ürünler “9430 numaralı hesap” üzerinden diğer operasyonel gider olarak kaydedilir. Bu işlem yasal ve şeffaf şekilde yürütülür.
Zorunlu dijital etiketleme kapsamına giren ürünler şunlardır:
– ilaçlar ve tıbbi ürünler;
– su ve soğuk içecekler;
– ev aletleri;
– mineral gübreler ve bitki koruma kimyasalları.
Yeni sistemin uygulanması, yalnızca tüketicilerin güvenliğini sağlamakla kalmayıp, piyasadaki yasa dışı ürün dolaşımını da azaltacaktır. Yetkililer, bu adımın ürün kalitesini kontrol etmek ve sağlıklı bir rekabet ortamı oluşturmak açısından büyük önem taşıdığını belirtiyor.
Böylece, 2026’dan itibaren her ürünün son kullanma tarihi yalnızca kâğıt üzerinde değil, dijital sistem üzerinden de sıkı bir şekilde izlenecek — bu da ticarette şeffaflık ve sorumluluğu yeni bir seviyeye taşıyacak.
“Zamin”i Telegram'da okuyun!
