ABD dünyada savaş suçlarını soruşturmayı bırakacak mı?

Reuters ajansının 26 Haziran’da verdiği bilgilere göre, ABD Yönetim ve Bütçe Ofisi (OMB), dünya genelinde savaş suçları ve insanlığa karşı işlenen suçları analiz etmeye yönelik yaklaşık yirmi programın finansmanının durdurulmasını tavsiye etti. Bu karar henüz nihai değil, ancak ciddi bir tehdit oluşturuyor.

Hangi programlar tehlikede?

Durdurulabilecek projeler arasında Afganistan, Irak, Nepal, Sudan, Kolombiya, Belarus, Gambiya, Sri Lanka ve Güney Sudan’da uygulanan programlar da var. Bu programlar esas olarak yerel ortaklar aracılığıyla geçmiş ve mevcut çatışmalarda işlenen savaş suçlarını analiz etmek, mağdurlar için adaleti yeniden tesis etmek ve uluslararası hukuki kanıtları toplamak için yürütülüyor.

Ukrayna’daki projeler de risk altında mı?

Reuters kaynaklarına göre, Ukrayna’daki en az iki büyük program — Global Rights Compliance ve Legal Action Worldwide — finansmanı kesilebilecek programlar listesine dahil edildi. Bu programlar, cinsel şiddet, işkence ve savaş kanunlarının ihlaliyle ilgili delil toplama ve mağdurlara hukuki destek sağlamayı içeriyor.

Ayrıca, Ukrayna Başsavcılığı ile işbirliği içinde yürütülen 18 milyon dolarlık bir hibe — Georgetown Üniversitesi projesi — de iptal edilebilir.

Bu ne gibi sonuçlara yol açabilir?

Uzmanlara göre, bu programlar durdurulursa, savaş suçlarının kanıtlanması, suçluların tespit edilmesi ve uluslararası mahkemeler önünde sorumluluğun sağlanması süreçleri ciddi şekilde yavaşlayacak. Özellikle Rusya’ya karşı yürütülen uluslararası soruşturmalar ve Ukrayna’da açılan 1400’den fazla dava üzerinde yapılan araştırmalar zorlaşabilir.

ABD Dışişleri Bakanlığı ne diyor?

Şu ana kadar ne Dışişleri Bakanlığı ne de Yönetim ve Bütçe Ofisi bu konuda resmi bir açıklama yapmadı. Ancak gazetecilerin konuştuğu üç kaynağa göre, Dışişleri Bakanı Marco Rubio tüm programları değil, sadece ana olanları korumaya çalışabilir.

Sonuç:
ABD’nin bu kararları, dünya genelinde insan haklarını koruma ve savaş suçlarını ifşa etme çalışmalarını ciddi tehlikeye atıyor. Özellikle Ukrayna, Suriye ve Myanmar gibi çatışmalar üzerinde uluslararası denetimin ortadan kalkması, adalet için mücadeleyi zorlaştıracak. Dünya kamuoyunun bu durumda hangi pozisyonda duracağı ise önemli bir konu haline geldi. Telegram’da «Zamin»i takip edin!