Gvatemalada 3 ming yillik mayyalar shahri topildi — tarix qayta yoziladimi?

Madaniyat va tarix olami yana bir ulkan kashfiyot bilan to‘ldi. Arxeologlar Gvatemalaning shimolida joylashgan, qariyb 3 000 yillik tarixga ega qadimgi mayyalar shaharining xarobalarini aniqlashdi. Bu haqda Britaniyaning The Guardian nashri xabar tarqatdi. Kashfiyot nafaqat mayyalar sivilizatsiyasi, balki insoniyat sivilizatsion tarixi uchun ham katta ahamiyat kasb etadi.

Los-Abuelos — buyuk sivilizatsiya izlari

Topilgan shahar hozirgi kunda Los-Abuelos deb nomlanmoqda. Ispanchada bu “buvilar va buvalar” ma’nosini anglatadi. Arxeologlar bu nomni shaharda topilgan ikki insonga o‘xshash haykal — “oilaviy juftlik” sharafiga berganlar. Haykallar miloddan avvalgi taxminan 500–300 yillarga borib taqaladi va mayyalar jamiyatida ajdodlarga e’tiqod qanday darajada muhim bo‘lganini aks ettiradi.

Shahar Gvatemalaning Uashaktun arxeologiya bog‘iga yaqin, 21 kilometr masofada joylashgan. Bu hudud avval to‘liq o‘rganilmagan va faqat so‘nggi tadqiqotlar davomida yangi manzillar aniqlana boshlagan.

Marosimlar markazi va yodgorliklar

Kashfiyot natijasida shahar hududida freskalar bilan bezatilgan, balandligi 33 metrga yetadigan ehrom, qadimgi sug‘orish tizimi, marosimlarni o‘tkazishga mo‘ljallangan platformalar va boshqa qurilmalar aniqlandi. Ushbu inshootlar bu shaharning shunchaki turg‘unlik joyi emas, balki diniy va madaniy markaz bo‘lganini ko‘rsatadi.

Madaniyat vazirligi va tadqiqotchilarning ta’kidlashicha, bunday inshootlar faqat hurmatli kishilar, ruhoniylar va rahbarlar yashagan markaziy shaharlarda uchraydi.

Mayyalar tamaddunining yangi sahifasi ochilmoqda

Mayyalar sivilizatsiyasi miloddan avvalgi 2000 yillar atrofida Meksikaning janubi va Gvatemala, Beliz, Salvador hamda Gondurasning ayrim qismlarida paydo bo‘lib, milodiy 400–900 yillarda o‘z taraqqiyotining yuqori nuqtasiga yetgan. Los-Abuelos topilmasi esa bu tarixiy tasavvurlarga yangi nuqta qo‘shishi mumkin.

Bu shahar orqali mayyalar hayoti, urf-odatlari va diniy e’tiqodlari haqida yanada aniq va keng ma’lumotlar olinishi kutilmoqda.

Los-Abuelos topilmasi tarix fanida yangi sahifani ochmoqda. Mayyalar singari ulkan sivilizatsiyalardan hali nimalarni bilib ulgurmaganimizga yana bir isbot. Arxeologiya borasida bunday kashfiyotlar nafaqat ilmiy jamoatchilik, balki keng aholi uchun ham qiziqarli, ruhlantiruvchi va madaniy merosni qadrlashga chorlovchi holat hisoblanadi.