Қозоғистонда аҳоли 20 миллиондан ошди, лекин вилоятлар бўшай бошлади

Қозоғистон аҳолиси 2025 йилнинг 1 май ҳолатига кўра 20 миллион 353 минг нафарга етди. Бу ҳақда мамлакат Миллий статистика бюроси маълум қилди. Январь ойидан буён аҳоли сони умумий ҳисобда 0,34 фоизга ошган, аммо бу ўсиш бирдек тарзда эмас — баъзи ҳудудларда аҳоли сони кескин камаймоқда.

Вилоятларда аҳоли қисқармоқда

Қозоғистоннинг 11 та вилоятида 2025 йилнинг дастлабки тўрт ойи давомида аҳоли сони пасайгани қайд этилди. Бу сўнгги бир йилда кузатилган энг ёмон демографик кўрсаткич ҳисобланади.

Аҳоли сони энг кўп камайган ҳудудлар қуйидагилар:
- Шимолий Қозоғистон вилояти – 0,52%
- Абай вилояти – 0,34%
- Жетису вилояти – 0,3%

Шу билан бирга, Шарқий Қозоғистон ва Шимолий Қозоғистон вилоятларида табиий қисқариш — яъни ўлим сони туғилишдан кўп — кузатилди. Бундай ҳолат, мутахассислар фикрича, минтақалардаги демографик инқирозни кўрсатади.

Миграция оқими: шаҳарлар ўсмоқда, қишлоқлар эса бўшамоқда

Қозоғистонда шаҳар ва қишлоқ аҳолиси ўртасидаги тафовут ҳам кенгаймоқда. Январь–апрель ойлари натижаларига кўра:
- Шаҳар аҳолиси — 0,66% ўсган
- Қишлоқ аҳолиси — 0,18% камайган

Ҳозирда мамлакат аҳолисининг 63,2 фоизи шаҳарларда, 36,8 фоизи эса қишлоқ жойларда истиқомат қилмоқда.

Остона, Чимкент ва Олмаота — демографик марказларга айланмоқда

Аҳоли ўсиши асосан йирик шаҳарларда қайд этилмоқда:
- Остона — 1,95%
- Чимкент — 1,2%
- Олмаота — 0,79%

Бу кўрсаткичлар мамлакатнинг умумий ўсиш суръатидан бир неча баробар юқори. Мутахассисларнинг таъкидлашича, катта шаҳарларга ички миграция, иш ўринлари, таълим ва инфратузилмага боғлиқ.

Миграция сальдоси фақатгина Остона, Олмаота, Чимкент ва Манғистау вилоятида ижобий. Қолган барча ҳудудларда кетганлар сони келганлардан кўп.

Ўсиш “бир томонлама” тус олмоқда
Айрим вилоятларда аҳоли ўсиши деярли кузатилмаган. Масалан:
- Оқмўла вилояти
- Қизилўрда вилояти

Бу ҳудудларда ўсиш жуда суст ёки йўқ даражасида бўлган.

Қозоғистон демографиясида кескин номутаносибликлар юзага келмоқда. Қишлоқ ва баъзи вилоятларда аҳоли камайиб бораётгани, ички миграциянинг фақат йирик шаҳарлар атрофида тўпланишга олиб келаётгани — узоқ муддатда иқтисодий ва ижтимоий муаммоларни келтириб чиқариши мумкин.

Бу маълумотлар Қозоғистон ҳукуматига минтақавий ривожланиш ва аҳолини жойларда ушлаб қолиш бўйича янги стратегик ечимлар топиш заруратини кўрсатмоқда.

Фото: Жанара Каримова