Инсон бахти ва руҳий ҳолатида муҳим рол ўйнайдиган омиллардан бири — бу бахт гормонларидир. Улар мияда ишлаб чиқиладиган махсус кимёвий моддалар бўлиб, инсон кайфияти, энергияси ва ҳаётдан қониқиш даражасига бевосита таъсир кўрсатади.
Серотонин
Серотонин — бахт ва хотиржамлик ҳиссини шакллантирувчи асосий моддалардан бири. У инсоннинг кундалик кайфиятига таъсир қилади, стрессни камайтиради ва уйқу билан боғлиқ жараёнларни тартибга солади.
Серотонин етишмовчилигида одам ўзини тушкун, ташвишли ва руҳан чарчаган ҳолда ҳис қилади. Унинг ишлаб чиқилиши учун триптофан номли аминокислота зарур. У тухум, балиқ ва сут маҳсулотларида кўп учрайди. Шунингдек, қуёш нуридан фойдаланиш, жисмоний машқлар ва медитация серотонин миқдорини оширади.
Дофамин
Дофамин инсонни ҳаракатга ундайдиган ва мақсадларга интилишда куч бағишлайдиган гормон ҳисобланади. У “мукофот” системасида етакчи ўринда туради. Бирор мақсадга эришилганда ёки муваффақият қўлга киритилганда мияда дофамин ишлаб чиқилади ва инсонда қониқиш туйғуси пайдо бўлади.
Агар дофамин етишмаса, одамда ланжлик, мотивация етишмаслиги ва ҳатто депрессия юзага келиши мумкин. Уни ошириш учун янги машғулотларни синаб кўриш, жисмоний машқ қилиш ва соғлом овқатланиш тавсия этилади.
Эндорфин
Эндорфинлар табиий “оғриқсизлантирувчи” моддалар сифатида танилган. Улар стресс ёки оғриқ пайтида чиқарилиб, инсонни енгиллик ва қувонч ҳиссига олиб келади. Масалан, узоқ давом этган югуришдан кейин пайдо бўладиган “спорт бахти” ҳисси айнан эндорфинлар сабабли юзага келади.
Эндорфинлар инсонда кулги, ижод, мусиқа тинглаш ёки яхши уйқудан кейин ҳам ишлаб чиқилади. Улар нафақат оғриқни енгиллаштиради, балки руҳий ҳолатни кўтариб, ҳаётга ижобий қарашга ёрдам беради.
«Замин»ни Telegram’да ўқинг!
