Markaziy Osiyoning qadimiy tarixini o‘zgartirishi mumkin bo‘lgan yangi arxeologik kashfiyot 18 avgust kuni dunyo e’tiborini urishti. Obi-Rahmat g‘oridan arxeologlar tomonidan topilgan, taxminan 80 ming yillik yoshi bilan ajralib turgan toshdan yasalgan o‘q uchlari, qadimgi insonlarning ov qilish texnikalarini chuqurroq tushunishga yordam beradi.
Rossiya Fanlar akademiyasining Sibir bo‘limi Arxeologiya va etnografiya instituti olimi Andrey Krivoshapkin rahbarligidagi xalqaro tadqiqotchi-olimlar jamoasi, g‘ordan topilgan 200 ga yaqin mayda artefaktni tahlil qilishgan. Shular orasida 20 ga yaqin ehtimoliy o‘q uchlari va ularning parchalari ajratib olingan. Bu topilmalar inson evolyutsiyasining o‘ta muhim bir qatlamining tasviri bo‘lishi mumkin.
Topilgan o‘q uchlarining katta qismining og‘irligi 25-35 gramm bo‘lib, maksimal kengligi 41 millimetrni tashkil etgan. Bu o‘qlar Janubiy Afrika, Fransiya va Shri-Lankada topilgan 48-60 ming yillik o‘xshash artefaktlardan ancha qadimiy bo‘lib, ularning mavjudligi kamon va o‘qning Yevrosiyoda ancha erta paydo bo‘lganiga ishora qiladi.
Qiziqarli tomonlaridan biri shundaki, xuddi shu g‘ordan 9-12 yoshlar oralig‘idagi bola qaldiqlari ham topilgan. Ushbu holat ilmiy munozaralarga sabab bo‘lib, g‘ordagi topilmalarda neandertal va zamonaviy inson alomatlari mavjud bo‘lgani aytilayotgani g‘alati qo‘shilishlarga olib kelmoqda.
Shuningdek, o‘tkazilgan tahlillar mayda artefaktlarning aniq o‘q uchlari sifatida foydalanilganini tasdiqladi, chunki ularning o‘lchamlari va yemirilish izlari boshqa yirik qurollar, masalan, nayzaga yoki boshqa urush qurollariga mos kelmaydi. Buning natijasida, Markaziy Osiyoning qadimiy aholisi, ilg‘or ovchilik texnologiyalarini kutilganidan ancha oldin egallashgan bo‘lishi mumkin.
Obi-Rahmat g‘ori Toshkentdan 100 kilometr shimoli-sharqda, dengiz sathidan 1250 metr balandlikda, Paltov daryosi vodiysidagi ohaktosh qoyalarida joylashgan 20 metrlik katta tabiiy bo‘shliqdir. 1962 yilda kashf etilgan va Markaziy Osiyodagi eng muhim paleolit yodgorliklaridan biri sanaladi. G‘orda madaniy qatlamlar qalinligi 10 metrgacha bo‘lib, ular 40 ming yildan 80 ming yilgacha bo‘lgan davrni qamrab oladi.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
