Доналд Трамп Гренландияни АҚШга қўшиб олишга ишонмоқда

Америка Қўшма Штатлари президенти Доналд Трамп 13 март куни Оқ уйда НАТО бош котиби Марк Рютте билан ўтказган учрашувида, Гренландиянинг АҚШга қўшилишига ишонганини билдирган. Трамп оролнинг халқаро хавфсизлик учун аҳамиятга эга эканлигини таъкидлаб, "Ўйлайманки, шундай бўлади" деб айтиб, Гренландияни аннексия қилиш орқали Америка ўз хавфсизлигини мустаҳкамлашига ишонч билдирди.

Трампнинг бу қарашлари, айнан оролнинг иқтисодий ва стратегик аҳамиятини кўрсатади. "Бизга бу (Гренландия) халқаро хавфсизлик учун керак", деб таъкидлади у, шунингдек, Рюттенинг АҚШнинг Гренландияни қўшиб олишда "муҳим рол" ўйнашига ишончи комил эканини ҳам айтди.

Шу билан бирга, Марк Рютте НАТОни бу масала бўйича муҳокамаларга тортмоқчи эмаслигини билдирди. Лекин у Россия ва Хитойнинг Арктикадаги таъсири ортиши сабабли Гренландиянинг минтақадаги аҳамиятини тан олди.

Даниянинг сиёсий элитаси ва халқаро жамоатчилик бу тақиқлашувларга бироз эҳтиёткорлик билан қарамоқда. Дания парламентининг мудофаа қўмитаси раиси Расмус Ярлов АҚШнинг Гренландияга даъво қилаётгани "икки НАТО давлати ўртасида урушга" олиб келиши мумкинлигини айтиб, бу ҳолатни танқид қилди. У, шунингдек, "Гренландия Даниядан дарҳол мустақилликка қарши овоз берди ва ҳеч қачон Американики бўлишни хоҳламайди", деб қўшимча қилди.

Трампнинг Гренландияни қўшиб олиш билан боғлиқ такрорий таҳдидларига қарши Европада қатор мухолифатлар пайдо бўлди. Германия канцлери Олаф Шолц ва Франция президенти Эммануэл Макрон Европа бирлигига эътиборни қаратиб, ҳудудларни куч билан ўзгартиришга қарши чиқдилар. Шолц "чегараларни куч билан ўзгартирмаслик" кераклигини, экспанционистик интилишларни эса қоралади.

Дания бош вазири Метте Фредериксен, АҚШнинг Гренландия устидан даъвоси ортидан, Европа бирлиги ва халқаро ҳамкорликнинг муҳимлигини таъкидлади. Шолц ва Макрон билан бўлган учрашувларида Фредериксен, давлатлар ҳудудлари ва суверенитетини ҳурмат қилиш зарурлигини ва бу Иккинчи жаҳон урушидан кейинги халқаро ҳамжамиятнинг асосий принципи эканини айтди.

Гренландиянинг келажаги ва унинг геосиёсий аҳамияти билан боғлиқ бу баҳслар, шунингдек, АҚШ ва Европа ўртасидаги алоқаларга таъсир қилиш мумкин. Балиқчилик ва табиий ресурслар соҳасидаги бойликларга эга бўлган бу оролнинг келажаги, халқаро дипломатия ва хавфсизлик масалаларида муҳим рол ўйнаши кутилмоқда. “Замин” янгиликларини “Telegram”да кузатиб боринг