Donald Tramp Grenlandiyani AQSHga qo‘shib olishga ishonmoqda

Amerika Qo‘shma Shtatlari prezidenti Donald Tramp 13 mart kuni Oq uyda NATO bosh kotibi Mark Ryutte bilan o‘tkazgan uchrashuvida, Grenlandiyaning AQSHga qo‘shilishiga ishonganini bildirgan. Tramp orolning xalqaro xavfsizlik uchun ahamiyatga ega ekanligini ta’kidlab, "O‘ylaymanki, shunday bo‘ladi" deb aytib, Grenlandiyani anneksiya qilish orqali Amerika o‘z xavfsizligini mustahkamlashiga ishonch bildirdi.

Trampning bu qarashlari, aynan orolning iqtisodiy va strategik ahamiyatini ko‘rsatadi. "Bizga bu (Grenlandiya) xalqaro xavfsizlik uchun kerak", deb ta’kidladi u, shuningdek, Ryuttening AQSHning Grenlandiyani qo‘shib olishda "muhim rol" o‘ynashiga ishonchi komil ekanini ham aytdi.

Shu bilan birga, Mark Ryutte NATOni bu masala bo‘yicha muhokamalarga tortmoqchi emasligini bildirdi. Lekin u Rossiya va Xitoyning Arktikadagi ta’siri ortishi sababli Grenlandiyaning mintaqadagi ahamiyatini tan oldi.

Daniyaning siyosiy elitasi va xalqaro jamoatchilik bu taqiqlashuvlarga biroz ehtiyotkorlik bilan qaramoqda. Daniya parlamentining mudofaa qo‘mitasi raisi Rasmus Yarlov AQSHning Grenlandiyaga da’vo qilayotgani "ikki NATO davlati o‘rtasida urushga" olib kelishi mumkinligini aytib, bu holatni tanqid qildi. U, shuningdek, "Grenlandiya Daniyadan darhol mustaqillikka qarshi ovoz berdi va hech qachon Amerikaniki bo‘lishni xohlamaydi", deb qo‘shimcha qildi.

Trampning Grenlandiyani qo‘shib olish bilan bog‘liq takroriy tahdidlariga qarshi Yevropada qator muxolifatlar paydo bo‘ldi. Germaniya kansleri Olaf Shols va Fransiya prezidenti Emmanuel Makron Yevropa birligiga e’tiborni qaratib, hududlarni kuch bilan o‘zgartirishga qarshi chiqdilar. Shols "chegaralarni kuch bilan o‘zgartirmaslik" kerakligini, ekspansionistik intilishlarni esa qoraladi.

Daniya bosh vaziri Mette Frederiksen, AQSHning Grenlandiya ustidan da’vosi ortidan, Yevropa birligi va xalqaro hamkorlikning muhimligini ta’kidladi. Shols va Makron bilan bo‘lgan uchrashuvlarida Frederiksen, davlatlar hududlari va suverenitetini hurmat qilish zarurligini va bu Ikkinchi jahon urushidan keyingi xalqaro hamjamiyatning asosiy prinsipi ekanini aytdi.

Grenlandiyaning kelajagi va uning geosiyosiy ahamiyati bilan bog‘liq bu bahslar, shuningdek, AQSH va Yevropa o‘rtasidagi aloqalarga ta’sir qilish mumkin. Baliqchilik va tabiiy resurslar sohasidagi boyliklarga ega bo‘lgan bu orolning kelajagi, xalqaro diplomatiya va xavfsizlik masalalarida muhim rol o‘ynashi kutilmoqda. “Zamin” yangiliklarini “Telegram”da kuzatib boring