Japarov Qirg‘izistonda o‘lim jazosini joriy etishni taklif qildi

Qirg‘iziston prezidenti Sadir Japarov 2023-yil sentyabr oyi oxirida ayollar va bolalarga nisbatan sodir etilgan dahshatli jinoyatlar uchun qaytadan o‘lim jazosini joriy etishni taklif qildi. Bu qaror mamlakatdagi oxirgi sodir etilgan dahshatli jinoyatlardan so‘ng berilgan.

Oila a’zolarini zo‘rlash va o‘ldirishga qarshi qatag‘on

Prezident Japarov hukumatga, ayniqsa, bolalar, qizlar va ayollarga nisbatan qilingan zo‘rlik va qotilliklarning qaytarilmasligi uchun qonunlarni kuchaytirish vazifasini topshirgan. Qo‘lga olingan hujjatga ko‘ra, bolalarga qarshi zo‘rlik yoki ayollarni zo‘rlab o‘ldirishning har bir holatiga o‘lim jazosini joriy etish nazarda tutilgan.

Asqat Alagozov, davlat rahbarining matbuot kotibi, bu qarorning tajribasiga izoh berar ekan, 17 yoshli qizning zo‘rlanib, keyin o‘ldirilgan holatiga alohida ishora qildi. Uning aytishicha, jinoyatda gumonlanuvchi shaxs Bishkekda qo‘lga olingan va bu holatni prezident o‘z nazoratiga olgan.

Qonunchilikdagi o‘zgarishlar

Qirg‘izistonda o‘lim jazosi 1998-yilda moratoriyga olingan, ammo 2007-yilda to‘liq bekor qilingan edi. Bundan so‘ng, o‘lim jazosi o‘rniga umrbod qamoq jazosi belgilangan. Shunga qaramasdan, sudlar haligacha o‘lim jazosini qo‘llashni davom ettirgan. 2010-yilda esa Qirg‘iziston xalqaro majburiyatlarga amal qilish uchun o‘lim jazosini ta’qiqlovchi protokolni ratifikatsiya qilgan.

Agar o‘lim jazosini qaytarish haqidagi qaror qabul qilinsa, mamlakat Konstitutsiyasini o‘zgartirish va referendum o‘tkazish talab etiladi.

Shart va omillar

Japarovning ko‘rsatmasiga ko‘ra, u bolalar va ayollarga qarshi sodir etilgan jinoyatlarning natijasiz qolmasligini ta’kidladi. Jinoyatchilarni qattiq jazolash, jamiyatdagi odil sudlov va adolatni ta’minlash uchun qo‘shimcha choralar qo‘llanishi zarur.

Xulosa

Qirg‘izistondagi mazkur tashabbus jamiyatni shiddat bilan murakkab va ta’riflashgan jinoyatlarga qarshi turishga olib boradi. Agar o‘lim jazosi joriy etiladigan bo‘lsa, bu Qirg‘iziston tarixida katta o‘zgarishlarga olib kelishi mumkin. Bu qarorning yuksak sud va xalqaro siyosat bilan bog‘liq muammolarni yuzaga keltirishi ehtimoli ham mavjud.