So‘nggi ilmiy izlanishlar inson miyasining sog‘lom qolishi to‘g‘ri ovqatlanish bilan chambarchas bog‘liq ekanini yana bir bor isbotladi. Tadqiqotlarga ko‘ra, parhez tarkibidagi mahsulotlar nafaqat umumiy salomatlikka, balki miyaning qanday qarishiga ham ta’sir ko‘rsatadi. Sog‘lom ovqatlanish kognitiv (aqliy) qobiliyatlarni uzoq muddat saqlab qolishga yordam beradi va yosh o‘tishi bilan xotira pasayishi xavfini kamaytiradi, deb yozadi Eatingwell.
Tibbiyot fanlari doktori Kellian Niotis ta’kidlashicha, parhez — bu faqat vazn nazorati emas, balki “uzoq muddatli miya faoliyatini saqlab qolish vositasi” hamdir.
Rezavorlar — miya uchun tabiiy qudrat manbai
Nevrologlar fikricha, turidan qat’i nazar, barcha rezavor mevalar (qulupnay, malina, qoragat, maymunjon va boshqalar) miya uchun foydali. Ular o‘zining yorqin qizil, ko‘k va binafsha ranglari bilan nafaqat ko‘zni quvontiradi, balki salomatlik uchun qimmatli flavonoidlarga — tabiiy antioksidantlarga boy. Doktor Niotisning so‘zlariga ko‘ra, “flavonoidlar yallig‘lanishni kamaytiradi, miya hujayralari o‘rtasidagi aloqani yaxshilaydi va aqliy faoliyatni faol qo‘llab-quvvatlaydi”. Ayniqsa, antosianlar deb ataluvchi flavonoidlar turi miyaning neyrohimoya (neuroprotektor) ta’siriga ega.
Shuningdek, rezavorlar tarkibida C vitamini ham juda ko‘p. Tibbiyot fanlari doktori Ella Akkerman ta’kidlaganidek, bu vitamin miyani oksidlovchi stressdan himoya qiladi va Altsgeymer kasalligiga olib keluvchi zararli oqsillar to‘planishining oldini oladi.
Foydali misollar va ilmiy raqamlar
Masalan, bir stakan qulupnayda 89 milligramm C vitamini mavjud — bu bir kunlik me’yorning deyarli 100 foizidir. Malina va maymunjon tarkibida biroz kamroq bo‘lsa-da, ular ham kunlik ehtiyojning yarmidan ko‘prog‘ini ta’minlay oladi. Doktor Jan-Rafael Shnayder esa har kuni qoragat yeyishni tavsiya etadi. Uning aytishicha, bu mevaning yallig‘lanishga qarshi flavonoidlari miya qarish jarayonini sekinlashtiradi va xotirani mustahkamlaydi. “Tadqiqotlar ko‘rsatmoqdaki, qoragat iste’mol qilganlar xotira testlarida ancha yaxshi natijalar ko‘rsatgan”, — deydi u.
Tadqiqotlar nimani ko‘rsatdi?
50–65 yoshli kattalar ishtirok etgan ilmiy tadqiqotda, 12 hafta davomida har kuni yarim piyola qoragat kukunini iste’mol qilganlar xotira testlarida platsebo olganlarga nisbatan yuqori natija qayd etgan. Bundan tashqari, rezavor mevalar yurak-qon tomir tizimi uchun ham foydali: ular tana vaznini, xolesterin, qon bosimi va insulin darajasini yaxshilaydi. Shu sababli nevrologlar fikricha, sog‘lom yurak — sog‘lom miya demakdir.
Olimlar tavsiyasi
Hech qanday “sehrli mahsulot” vaqtni orqaga qaytara olmasa-da, mutaxassislar miyaning qarishidan himoya qilish uchun ratsionga rezavor mevalarni qo‘shishni tavsiya etmoqda. Ular yallig‘lanishga qarshi, antioksidantlarga boy va aqliy faoliyatni uzoq muddat qo‘llab-quvvatlaydi. Shu bois, har kuni yoki haftasiga bir necha marta qoragat, qulupnay yoki malina yeyish — miya salomatligini saqlash yo‘lida oddiy, ammo samarali odat bo‘lishi mumkin.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
