Жаҳон энергетика бозорида кескин тортишувлар давом этмоқда — АҚШ ва Европа давлатлари Россиянинг нефть даромадларини чеклаш мақсадида тобора қаттиқроқ санкция ва божларни жорий этишни бошлаган бир пайтда, Хитой ҳукумати Россия нефтини харид қилишдан бош тортмаслигини маълум қилди. Бу ҳақда Америка молия вазири Скотт Бессент Стокҳолмда Хитой билан ўтказилган икки кунлик савдо музокаралари якунлари бўйича баёнот берди, деб хабар қилди reuters.com.
Хитой делегацияси Америка томонига “энергетика суверенитети”ни қатъий ҳимоя қилишини ва нефт харид қилиш сиёсати мамлакатнинг ички манфаатларидан келиб чиқишини аниқ билдирди. Бессент ўз нутқида хитойлик ҳамкасбларини Россия нефтини сотиб олишнинг келгуси оқибатларидан — АҚШ томонидан 500 фоизгача бож жорий этилиши ва жавоб чоралари кўрилиши мумкинлиги ҳақида огоҳлантирди.
Шу билан бирга, АҚШ расмийлари Хитойнинг санкцияланган Эрон нефтини ҳам харид қилаётгани ва Россияга қарши қаратилган санкцияларга қарамасдан, Москвага 15 миллиард доллардан ортиқ турли товарларни сотишда давом этаётгани борасида норозилик билдирди.
Америка Конгресси томонидан қабул қилинган янги қонун президент Трампга Россия нефтини сотиб олувчи давлатларга 500 фоизгача бож қўйиш ҳуқуқини беради. Бессент таъкидлашича, бу чоралар нафақат АҚШ, балки унинг иттифоқчиларини ҳам Россиянинг энергетика даромадларини чеклашга мажбур қилади.
Reuters таъкидлаганидек, Хитой ҳозирда Россия нефтининг энг йирик харидори бўлиб, кунлик тахминан 2 миллион баррел нефть импорт қилади. Ҳиндистон ва Туркия кейинги ўринларда.
Шу билан бирга, АҚШ президенти Доналд Трамп Ҳиндистондан олинадиган товарларга 25 фоизлик янги божлар ва юқори тарифлар жорий этилишини эълон қилди. Бу чоралар 2025 йил 1 августдан амалга киритилади. Оқ уй раҳбари ўз баёнотида Ҳиндистоннинг Россиядан ҳарбий техника ва энергия ресурсларини харид қилаётгани Украинадаги урушни тўхтатишга тўсиқ бўлаётганини айтиб ўтди.
Бугунги кунда глобал бозордаги сиёсий ва иқтисодий босимлар жадаллашар экан, Хитой ва Ҳиндистоннинг Россия билан нефть савдоси бутун минтақа иқтисодиёти ва геосиёсий манзарасига жиддий таъсир кўрсатиши мумкин. Келгуси ҳафталарда ушбу келишмовчиликлар қандай ечим топиши ва қайси мамлакатлар сиёсий босимларга мойиллик кўрсатиши — халқаро таҳлилчилар ва инвесторлар учун асосий масала бўлиб қолмоқда.
