Йил боши, айниқса январь ойи меҳнат бозорида энг жонли паллалардан бири ҳисобланади. Кўплаб мутахассислар янги йилдаги шахсий режаларини амалга ошириш, касбий ўсиш ёки даромадни ошириш мақсадида иш жойини алмаштириш ҳақида ўйлайди. Айни пайтда компаниялар ҳам биринчи чорак учун кадрлар сиёсати ва бюджетини қайта кўриб чиқади. Бу жараёнда энг ҳал қилувчи омиллардан бири, шубҳасиз, иш ҳақи миқдори бўлиб қолмоқда.
Европада маошлар манзараси жуда ранг-баранг. Улар нафақат соҳалар кесимида, балки мамлакатлар бўйича ҳам кескин фарқ қилади. Euronews ва Евростат тақдим этган маълумотларга кўра, Европа Иттифоқида бир ходимга тўғри келадиган ўртача йиллик иш ҳақи 39 808 еврога тенг. Бу рақам умумий кўрсаткич бўлиб, реал вазият мамлакатлар ўртасида жуда катта тафовутларга эга.
Энг юқори ўртача йиллик иш ҳақи Люксембургда қайд этилган — 82 969 евро. Бу кўрсаткич энг паст маошга эга мамлакат — Болгария билан солиштирилганда жуда катта фарқни кўрсатади. Болгарияда ўртача йиллик иш ҳақи 15 387 еврони ташкил этади. Оддий қилиб айтганда, Люксембургдаги ўртача маош Болгарияникидан 5,4 баробар юқори.
Люксембургдан ташқари яна бешта Европа давлатида ўртача йиллик иш ҳақи 50 минг евродан ошиб кетган. Улар қуйидагилар: Дания, Ирландия, Бельгия, Австрия ва Германия. Бу мамлакатлар асосан Ғарбий ва Шимолий Европа ҳудудида жойлашган бўлиб, иқтисодиёти барқарор, меҳнат унумдорлиги юқори ва юқори қўшилган қиймат яратадиган соҳалар улуши катта ҳисобланади.
Рейтингнинг қуйи қисмида эса ўртача иш ҳақи 20 минг евродан кам бўлган давлатлар жой олган. Булар — Болгария, Греция ва Венгрия. Ушбу мамлакатларда иқтисодиётнинг тузилиши, ишлаб чиқариш самарадорлиги ва юқори даромадли соҳалар улуши чекланганлиги маошларга бевосита таъсир кўрсатмоқда.
Халқаро меҳнат ташкилоти иқтисодчиси Джулия де Лаццарининг таъкидлашича, маошлар ўртасидаги бундай катта фарқлар бир нечта асосий омиллар билан боғлиқ. Улар орасида мамлакат иқтисодиётининг умумий тузилиши, меҳнат унумдорлиги даражаси ҳамда IT, молия ва юқори технологиялар каби юқори қўшилган қийматга эга соҳаларнинг иқтисодиётдаги улуши ҳал қилувчи аҳамиятга эга.
Қишлоқ хўжалиги, тўқимачилик ёки оддий хизмат кўрсатиш соҳалари устун бўлган давлатларда маошлар, одатда, паст бўлади. Шу билан бирга, касаба уюшмаларининг кучли ёки заиф экани, жамоавий музокаралар тизими, минимал иш ҳақи бўйича қонунчилик ҳам иш ҳақи даражасига жиддий таъсир кўрсатади.
Мутахассислар ҳисоб-китобларига кўра, агар сўнгги беш йилда кузатилган ўсиш суръатлари сақланиб қолса, 2026 йилга келиб Европа Иттифоқида ўртача йиллик маош 41 600 еврога етиши мумкин. Бироқ бу ўсиш барча мамлакатларда бир хил бўлмаслиги, фарқлар яна маълум даражада сақланиб қолиши кутилмоқда.
Қисқаси, Европа меҳнат бозорида иш ҳақи ҳали узоқ вақт асосий танлов омилларидан бири бўлиб қолади. Қайси мамлакатда ишлаш масаласи эса фақат маош эмас, балки иқтисодий барқарорлик, ижтимоий кафолатлар ва касбий ривожланиш имкониятлари билан ҳам боғлиқ.
Меҳмон гуруҳидаги фойдаланувчилар ушбу мақолага изоҳ қолдира олмайди.
