Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi ma’lumotlariga ko‘ra, 2025-yil sentyabr oyida mamlakatda yengil avtomobillar savdosi 84,6 ming donani tashkil etdi. Bu ko‘rsatkich avgust oyiga nisbatan 6,4 foizga kamaygan bo‘lsa-da, elektromobillar bozorida aksincha tarixiy o‘sish qayd etildi — ayni oyda bu segmentdagi savdolar 21,6 foizga oshdi va ilgari kuzatilmagan rekord natijaga erishildi.
Savdo hajmlarida hududiy farq
Hududlar kesimida tahlil qilinganda, eng katta pasayish Surxondaryo va Navoiy viloyatlarida, shuningdek, poytaxt — Toshkent shahrida qayd etildi. Bu yerlarda avtomobil bozorida faoliyatning sekinlashishi mavsumiy omillar va aholining yangi modellar chiqishiga bo‘lgan kutilmalaridan kelib chiqqan bo‘lishi ta’kidlanmoqda.
Shu bilan birga, Sirdaryo va Toshkent viloyatida teskari manzara kuzatildi — bu hududlarda savdo hajmlari o‘sgan. Mutaxassislar bu holatni taklif va talab muvozanatining qisqa muddatli o‘zgarishi, ayrim modellarning mahalliy ishlab chiqarishda qayta ishga tushishi hamda kredit dasturlarining kengayishi bilan izohlaydi.
Yangi avtomobillar bozorida pasayish
Sentyabr oyida yangi yengil avtomobillar savdosi 31,9 ming donani tashkil etdi, bu esa avgustga nisbatan 15,2 foizga kam. Shuningdek, mahalliy ishlab chiqarilgan yangi mashinalar sotuvi 27,4 ming dona bo‘lib, –16,1 foizga pasaydi. Import avtomobillari esa 4,5 ming dona savdo hajmi bilan –8,9 foizlik qisqarishni ko‘rsatdi.
Bu ko‘rsatkichlar, ekspertlar fikricha, aholi daromadlarining mavsumiy kamayishi, lizing va kredit siyosatidagi ehtiyotkorlik, shuningdek, yangi modellar narxining yuqoriligi bilan bog‘liq.
Ishlatilgan avto bozori barqaror
Eski (ishlatilgan) yengil avtomobillar segmentida esa mutlaq barqarorlik saqlanib turibdi. Sentyabr oyida 52,6 ming dona avto sotildi — bu avgustga nisbatan deyarli o‘zgarmagan ko‘rsatkich (–0,1 foiz). Bu, tahlilchilar ta’kidlaganidek, ichki bozorda avtomobillarga bo‘lgan uzluksiz talab va aholining moliyaviy imkoniyatlariga mos narx segmentining saqlanib qolishi bilan bog‘liq.
Elektromobillarda rekord natija
Eng qiziqarli natija esa elektromobillar segmentida qayd etildi. Sentyabr oyida mamlakatda 7,8 ming dona elektromobil sotildi — bu oylik asosda 21,6 foiz o‘sishni anglatadi va bugungi kungacha eng yuqori ko‘rsatkich hisoblanadi.
Yilning uchinchi choragi yakuni bo‘yicha esa elektromobillar savdosi 20,7 ming donaga yetdi — bu o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 2,2 barobar ko‘p. Bu o‘sish Toshkent shahri, Toshkent viloyati va Samarqand hududlarida ayniqsa yaqqol ko‘zga tashlanmoqda.
Ekologik trend va bozorning kelajagi
Mutaxassislar ta’kidlashicha, elektromobillarga qiziqish nafaqat yoqilg‘i narxlari bilan, balki aholining ekologik ongi oshishi, davlatning «yashil transport» siyosati va qator imtiyozlar bilan bog‘liq.
Sotuvlar dinamikasi shuni ko‘rsatmoqdaki, yaqin yillarda elektromobillar ichki bozordagi ulushini keskin oshirishi mumkin. Energiya tejamkorlik, infratuzilma rivoji va quvvatlantirish stansiyalarining ko‘payishi esa bu jarayonni tezlashtirishi kutilmoqda.
Xulosa: sentyabr oyi O‘zbekiston avtomobil bozori uchun ayni paytda ikki yo‘nalishdagi siljishni namoyon qildi: an’anaviy benzin dvigatelli avtomobillar segmentida pasayish kuzatilgan bo‘lsa, elektromobillar bozorida tarixiy o‘sish qayd etildi. Bu tendensiya transport sohasidagi yangilanish jarayoni tezlashib, ekologik yo‘nalishning ustuvor ahamiyat kasb etayotganini anglatadi.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
