AQSHning “Qiyomat kuni samolyoti” faollashtirildi: yadroviy xavf fonida havodagi sirli bort

Yaqin Sharqdagi keskinlashuv va global xavfsizlikka tahdidlar fonida AQSH harbiy-havo kuchlarining eng sirli va strategik avialaynerlaridan biri — Boeing E-4B Nightwatch, xalq orasida “Qiyomat kuni samolyoti” deb ataladigan bort — boshqa aviabazaga parvoz qildi. Bu haqda Daily Mail va bir qator xalqaro nashrlar ma’lumot tarqatdi.

Bortning parvoz marshruti va maqsadi

Maxfiy bort Bojer Siti (Luiziana shtati) harbiy bazasidan havoga ko‘tarilib, Atlantika qirg‘og‘i bo‘ylab parvoz qildi, so‘ngra Virjiniya va Shimoliy Karolina chegarasi atrofida bir necha marta halqa yasadi. Keyin esa Merilend shtatidagi mashhur Endryus aviabazasiga qo‘ndi. Bu parvozning rasmiy sabablari oshkor etilmadi, biroq tahlilchilar E-4B Nightwatch'ning faollashtirilishini Eron–Isroil mojarosidagi keskinlik va ehtiyot choralari bilan bog‘lamoqda.

Boeing E-4B Nightwatch: AQSH yadroviy strategiyasining kaliti

Boeing E-4B — Amerika prezidenti va mamlakat oliy harbiy rahbariyati uchun yadroviy, biologik yoki kiber mojaro sharoitida havodagi qo‘mondonlik markazi hisoblanadi. U o‘zining 3 qavatli salonida 112 nafargacha kishini qabul qilish imkoniyatiga ega bo‘lib, asosiy vazifasi — yadroviy tahdid paytida AQSH davlat boshqaruvini markazlashtirilgan holda davom ettirishdir.

O‘rta palubada joylashgan qo‘mondonlik markazi — prezident, mudofaa vaziri va boshqa yuqori martabali shaxslar yadro qurolidan foydalanish haqida qaror qabul qilishlari mumkin bo‘lgan yagona bino hisoblanadi. Shuningdek, bortida konferensiya va brifing zallari, aloqa va IT markazlari, ekipaj uchun dam olish joylari, sanitariya xonalari va maxsus texnik inshootlar mavjud.

Texnik va amaliy imkoniyatlar

E-4B samolyoti 4 ta kuchli dvigatel bilan jihozlangan. U uzoq vaqt havoda qolish imkoniyatiga ega — maxsus havodan yonilg‘i quyish tizimi tufayli layner to‘xtovsiz parvozda bir necha kun faoliyat yurita oladi. Agar yonilg‘i quyilmasa ham, samolyot 12 soatdan ziyod havoda bo‘lishi mumkin. Parvoz vaqtida havoning har qanday qismida real vaqtda yuqori toifali aloqa, dasturiy boshqaruv va himoyalangan sputnik liniyalari orqali axborot almashish ta’minlanadi.

Samolyotning har bir parvozi soatiga taxminan 160 000 dollarga tushishi ma’lum qilingan — bu ham uning qanday darajada strategik ahamiyatga ega ekanini ko‘rsatadi.

“Qiyomat kuni samolyoti” nima uchun muhim?

Bunday maxsus bortlar yadroviy mojaro yoki global xavf paytida mamlakat rahbariyati xavfsizligini ta’minlash, boshqaruv tizimini parchalanishdan saqlash va harbiy qo‘mondonlikni markazlashtirish uchun yaratilgan. Shu bois E-4B parvozga tayyor holda qo‘riqlanadi va har qanday keskin geosiyosiy vaziyatda faollashtirilishi mumkin.

Tarkibiy qismlar va ichki infratuzilma

Yuqoridagi sxemada ko‘rsatilganidek, samolyotda quyidagi funksional zonalar mavjud:
- Kokpit va ekipajning dam olish hududi;
- Milliy qo‘mondonlik vakillari uchun alohida zona;
- Ikkita konferensiya zali;
- Qo‘mondonlik markazi;
- Brifing va ishlab chiqarish zali;
- Sputnik aloqalari antennasi va markazlashgan aloqa uskunalari;
- Ekipaj va xizmatchilar uchun dam olish hududlari, sanitariya xonalari va boshqalar.

Xulosa

Yaqin Sharqdagi vaziyat murakkablashgan sharoitda “Qiyomat kuni samolyoti”ning parvoz qilishi AQSHning yuqori darajadagi xavfsizlik va strategik tayyorlik choralarini yaqqol namoyon qildi. Bu bortning har bir harakati jahon siyosati va harbiy tahlilchilar diqqat markazida bo‘lib qolmoqda. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!