Papa Leo XIV: Xalqaro huquqning "sharmanda"li parchalanishi

Jahonda tinchlik barqarorligini ta’minlash vazifasini zimmasiga olgan xalqaro institutlar va inson huquqlari tizimi so‘nggi yillarda jiddiy muammolarga duch kelmoqda. Bu haqda Rim papasi Leo XIV o‘z rasmiy bayonotida qattiq tanqidiy fikr bildirdi.

Papa nima dedi?

Uning so‘zlariga ko‘ra, xalqaro huquq tizimi tanazzulga yuz tutgan va bu holat insonlar uchun emas, balki davlat rahbarlari uchun ham haqoratlidir:

“Bugun xalqaro va gumanitar huquq tizimi ancha zaiflashgan. E’tibor berish kerakki, uning o‘rnini qurol va hukmronlikka intilish, boshqalarni yengish istagi egallab olmoqda. Bu – fojia. Bu – insoniyatga nisbatan javobgarlikni unutish demak”, — dedi pontifik o‘z ijtimoiy tarmoqdagi chiqishida.

Bu gaplar qaysi voqealar zamirida aytildi?

Har qanday diniy yetakchining bayonoti ayni paytdagi vaziyatni inobatga olgan holda tahlil etiladi. Papa Leo XIVning bu tanqidi Isroilning G‘azodagi amaliyotlari yana avj olgan, xalqaro maydonda esa bu harakatlar "genotsid" sifatida baholanayotgan bir vaqtga to‘g‘ri kelmoqda.

G‘azoda vaziyat qanday?

So‘nggi ma’lumotlarga ko‘ra, Isroil harbiy harakatlari natijasida G‘azo sektoridagi deyarli barcha aholi o‘z uyini tark etishga majbur bo‘lgan. Birlashgan Millatlar tashkiloti va inson huquqlari tashkilotlari axborotlariga ko‘ra, halok bo‘lganlar soni 56 mingdan oshib ketgan.

“Ota-onalar qo‘lida farzandlarining jasadlari. Ovqat, suv, boshpana izlab yaramas sharoitda tinimsiz yurgan odamlar. Bu so‘zsiz insoniy fojia”, — degandi Papa may oyidagi chiqishlaridan birida.

Xalqaro hamjamiyat bu borada nimalar qilmoqda?

Xalqaro jinoiy sud (ICC) 2024 yilda Isroilning G‘arbiy Sohil, Sharqiy Quddus va G‘azodagi harakatlarini noqonuniy deb topib, urushni darhol to‘xtatishga chaqirgan. Shuningdek, Isroil bosh vaziri Binyamin Netanyaxu va sobiq mudofaa vaziri Yoav Gallantga qarshi harbiy jinoyatlar bo‘yicha hibs orderi chiqarilgan. Ular ocharchilikdan urush quroli sifatida foydalanganlikda ayblanmoqda.

AQSH pozitsiyasi qanday?

Qiziq tomoni shundaki, AQSH Davlat departamentining sobiq vakili Metyu Miller ham jamoatchilik oldida chiqish qilib, G‘azoda “shubhasiz harbiy jinoyatlar sodir etilganini” tan olgan.

Papaning bayonoti qaysi ma’noni anglatadi?

Papa Leo XIVning bu tanqidiy chiqishi orqali Vatikan xalqaro huquq me’yorlarining saqlanishi va tinchlikni tiklash uchun kurashishga chaqiriq qilmoqda. U nafaqat diniy yetakchi, balki global adolatni talab qilayotgan vojib ovoz sifatida namoyon bo‘lmoqda.

Xulosa:
Dunyo jim. Ammo yuraklar qichqirmoqda. Papa Leo XIV kabi insonlar so‘zlaydi. Ular haqiqatni oshkor etadi. Bu kabi bayonotlar xalqaro maydonda mas’ul shaxslar, qaror qabul qiluvchi elitalar uchun ogohlik signali bo‘lib xizmat qilishi lozim.

Tinchlik uchun hamisha ovoz ko‘tarish kerak. Xususan, u zo‘ravonlikka qarshi qaratilgan bo‘lsa. Papaning so‘zlari esa tarixning qaysi tarafida turish kerakligini eslatib turibdi. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!