Qurg‘oqlik ramzi Atakama cho‘lida qor – iqlim o‘zgarmoqdami?

Eng quruq cho‘lda qor yog‘di: tabiatning ogohlantiruvi yoki tasodifmi?

Atakama cho‘li – Yer yuzidagi eng qurg‘oq va beo‘simlik hududlardan biri sifatida nom qozongan. Lekin bugun u butun dunyo muhokamasida: Chili hududida joylashgan Atakamaga qor yog‘di! Odatda quruqlik va issiqlik bilan tanilgan bu hududdagi g‘aroyib tabiiy hodisa ALMA observatoriyasi tomonidan tasvirga olingan videolar orqali ommaga e’lon qilindi.

— “Aql bovar qilmaydi! Dunyodagi eng quruq cho‘l, Chili Atakama hozir qor ostida”, — deyiladi observatoriyaning rasmiy xabarnomasida.

Qor yog‘ishi qanchalik noodatiy?

Atakama cho‘lida so‘nggi bor qor taxminan 10 yil muqaddam kuzatilgan edi. Meteorologlarning ta’kidlashicha, bu galgi hodisa kuchli yomg‘irlar va shamollar oqibatida sodir bo‘lgan. Bu esa iqlim tizimidagi keskin o‘zgarishlar bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.

Bu tabiiy hodisa tasodifmi yoki global muammolarning ogohlantiruvchi signali? Bu savol bugun insoniyat oldida turibdi.

Atakama nima uchun muhim?

Atakama cho‘li Tinch okean qirg‘oqlari bo‘ylab ming kilometrga cho‘zilgan va o‘zining superiqlim sharoiti bilan iqlimshunoslar, astronomlar va biologlar uchun qimmatli tadqiqot maskani hisoblanadi. U yerda yil davomida taxminan 1–2 mm yomg‘ir yog‘adi, bu esa uni haqiqiy “quruqlik va sukunat markazi”ga aylantiradi.

Shuningdek, ALMA – jahonning eng yirik astronomik radioteleskoplari kompleksi ham shu yerda joylashgan.

Bu hodisa nimani anglatadi?

Keyingi yillarda dunyo bo‘ylab iqlim o‘zgarishlari kuzatilayotgani haqida ko‘plab xabarlar tarqalmoqda. 2024 yil oktyabrida BMT global isish 3°C dan oshib ketishi Yevropada cho‘llanish jarayonlarini kuchaytiradi, deb ogohlantirgan edi. Aniq prognozlarga ko‘ra, 2100 yilga borib Yer yuzining o‘rtacha harorati 3°C ga, G‘arbiy Yevropada esa 5°C gacha ko‘tarilishi mumkin.

Agar Atakamada qor yog‘sa, dunyoda nimalar sodir bo‘lmoqda? Bu tabiatning tinimsiz o‘zgarib borayotganiga yana bir misol emasmi?

Xulosa: qor – sovuqlik emas, signal

Cho‘lda qor — bu shunchaki sevinchli tabiiy manzara emas. Bu — global iqlim tizimidagi muvozanatning buzilayotganini bildiruvchi xatarli signal. Atakama cho‘li insonlarning tabiat bilan muvozanatda yashashi qanchalik muhimligini yana bir bor eslatmoqda.

Shunday tabiiy hodisalar oldida qanday chora ko‘rishimiz kerak? Savollar ko‘paymoqda, lekin javob – harakatda.

Foto: Peopletalk.ru “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!