Turkiya arxeologlari butun dunyo ilm jamoatchiligini hayratga solgan topilmani ma’lum qildi — ular Iso Masih surati tasvirlangan 1300-yillik nonni topishdi. Bu haqda ATI portali ma’lumot berdi.
Topilma Topraktepe arxeologik yodgorligida — qadimgi Irenopolis shahri joylashgan hududda aniqlangan. Qazishmalar jarayonida mutaxassislar milodiy VII–VIII asrlarga oid, tabiiy ravishda kuyib, yonib ketish orqali saqlanib qolgan beshta dumaloq nonni topishgan.
Arxeologlar ta’kidlashicha, bu nonlar o‘ta yaxshi holda saqlangan va ularning ko‘p qismida Malta xochi belgisi tasvirlangan. Ammo eng qiziq va noyob topilma — bittasida Iso Masihning o‘zi aks etgan bo‘lib, uning yonida yunon tilida “Muborak Isoga minnatdorlik bilan” degan yozuv ham bo‘lgan.
Mutaxassislar bu tasvirni “Dehqon Masih” yoki “Ekuvchi Iso” deb ataluvchi noyob ikonografik shaklga mansub deb hisoblamoqda. Bu obraz Iso Masihni mehnatkash, yerda urug‘ sochayotgan inson sifatida ko‘rsatadi. Tadqiqotchilarning fikricha, bu hudud bir vaqtlar qishloq xo‘jaligi markazi bo‘lgani uchun bunday ramz mintaqadagi hosildorlik va baraka timsoli bo‘lgan.
Olimlar taxmin qilishicha, mazkur nonlar ilk bora diniy marosim yoki jamoaviy bayram uchun tayyorlangan bo‘lishi mumkin. Ammo ma’lum sabablarga ko‘ra ular ishlatilmagan — ehtimol, novvoy yoki ustalar ularni ko‘p miqdorda pishirib yuborishgan va ba’zilari tasodifan yonib ketgan. Shu tufayli ular zamonlar osha tarix uchun saqlanib qolgan.
Arxeologlar hozirda topilgan nonlarni paleobotanika tahliliga jo‘natishni rejalashtirmoqda. Bu orqali don tarkibi, unning turi va ishlab chiqarish usuli aniqlanadi. Shuningdek, kompyuter tomografiyasi va mikroskop tahlillari orqali ularning karbonizatsiya jarayonini o‘rganish mo‘ljallanmoqda.
Tadqiqot rahbarlaridan biri ta’kidlashicha, bu kashfiyot nafaqat Turkiya, balki butun jahon arxeologiyasi uchun katta ahamiyatga ega, chunki u o‘rta asrlar davridagi diniy va maishiy hayot haqida yangi ma’lumotlar beradi.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
