Зеленский Путин ва Трампни тарихий учрашувга чорлади: тинчлик яқинми?

Украина президенти Владимир Зеленский Россия раҳбари Владимир Путин ва АҚШ президенти Дональд Трамп иштирокида уч томонлама юксак даражадаги музокара ўтказиш таклифини илгари суриб, халқаро ҳамжамиятнинг эътиборини яна бир бор ўзига қаратди. Ушбу муҳим учрашувнинг асосий мақсади, албатта, икки давлат ўртасидаги кескин вазиятни юмшатиш ва тинчлик йўлида қадам ташлашдан иборат бўлади.

Шу билан бирга, Зеленский агар уч томонлама формат амалга ошмаса, у Трамп ва Путин билан алоҳида икки томонлама учрашувларда ҳам иштирок этишга тайёр эканлигини билдирган. Украина етакчисининг фикрича, бундай учрашувларнинг бир вақтда ва ягона жойда ўтказилиши музокаралар натижадорлиги учун жуда муҳимдир. Зеленскийнинг бу таклифи халқаро сиёсий доираларда катта қизиқиш уйғотган бўлиб, кўплаб экспертлар ва таҳлилчилар унинг ташаббусини тинчлик сари ташланган жиддий қадам сифатида баҳолашмоқда.

Украина раҳбари ушбу учрашувларни ўтказиш учун дунёдаги бетараф мамлакатларнинг майдонларидан фойдаланиш мумкинлигини айтган. Хусусан, у Ватикан ёки Швейцария каби анъанавий равишда халқаро музокаралар майдонига айланган давлатларда техник даражадаги учрашувларга ҳам тайёр эканини таъкидлади. Бундай нейтрал ҳудудлар сиёсий кучлар ўртасидаги мулоқотни янада самарали қилишда муҳим аҳамият касб этади.

Шунингдек, Зеленский, вазият талаб қилган тақдирда, олдиндан ҳеч қандай тайёргарлик кўрмасдан ҳам етакчилар даражасидаги тўғридан-тўғри учрашувни ташкил қилиш мумкинлигини таъкидлаган. Бу билан у музокараларнинг шошилинчлик ва фавқулодда аҳамият касб этиши мумкинлигига ишора қилди.

Айтиш жоизки, Зеленский бу таклифни кўтариши ортида, 2025 йилнинг 16 май куни Туркиянинг Истанбул шаҳрида Россия ва Украина делегациялари ўртасида бўлиб ўтган тўғридан-тўғри музокаралар бор. Бу музокараларда муҳим масалалар кўтарилган бўлса-да, кескинликни тўлиқ юмшатиш ва урушга нуқта қўйиш борасида етарли даражада натижага эришилмаган эди. Шу сабабли ҳам, Зеленский янги форматдаги ва юқори даражадаги учрашувларни ташкил этиш зарурлигига урғу бермоқда.

Украина президентининг бу ташаббуси, биринчи навбатда, вазиятни кескинлаштирмасдан, можарони дипломатик йўл билан тинч йўлга солиш истагини ифодалайди. Хусусан, АҚШ президенти Дональд Трампнинг ҳам бу жараёндаги иштироки муҳим аҳамият касб этади. Чунки АҚШ томонидан Россияга нисбатан киритилган санкциялар ва бошқа иқтисодий чекловлар вазиятнинг янада чигаллашувига олиб келгани маълум.

Халқаро сиёсий майдондаги таҳлилчиларнинг таъкидлашича, бу таклиф АҚШ, Россия ва Украина ўртасидаги ўзаро муносабатларни қайта кўриб чиқиш ва тинчлик йўналишида янги стратегик қарорлар қабул қилиш имкониятини беради. Уч томонлама учрашув бўлса, бу нафақат минтақавий балки глобал тинчликка йўл очиши мумкин.

Ҳозирча, Зеленскийнинг бу муҳим таклифига на АҚШ, на Россия томонидан расмий муносабат билдирилгани йўқ. Лекин дунё ҳамжамияти ушбу таклифни қизиқиш ва умид билан кузатмоқда. Агар бу учрашув амалга ошса, бу икки давлат ўртасидаги вазиятни юмшатиш учун катта бир бурилиш нуқтаси бўлиши мумкин.

Демак, Владимир Зеленскийнинг бу ташаббуси келажакдаги тинчлик ва дипломатик мулоқот учун муҳим аҳамиятга эга бўлиб қолади. Уч етакчининг бир жойда учрашиши эса, дунё сиёсий тарихида ҳам муҳим ҳодиса сифатида ёзилиши шубҳасиз. Эндиликда ҳамма ушбу учрашувнинг амалга ошишини сабрсизлик билан кутишмоқда.