Болаларни вовуллатган “дефектолог”га яна жиноят иши очилди

Сўнгги кунларда ижтимоий тармоқларда болаларга нисбатан ҳайратомуз ва ғазаб уйғотувчи муносабат акс этган видео кенг тарқалди. Ушбу видеода ўзини дефектолог-психолог сифатида таништирган Дилором Жабборованинг дудуқланувчи болаларга нисбатан турли руҳий ва жисмоний босимлар ўтказаётгани аён бўлди. Жумладан, у болаларни итдек вовуллатиб, таълим ва тарбия қоидаларини мутлақо инкор этувчи амалиётлар билан шуғулланмоқда, деб хабар берди Болалар омбудсмани Сурайё Раҳмонова.

Айни шу тасвирлар кенг жамоатчиликнинг кескин танқидига сабаб бўлди. Ижтимоий фаоллар, бола ҳуқуқлари ҳимоячилари ва турли мутасадди идоралар ушбу ҳолат юзасидан кескин муносабат билдирди. Чунки видеода акс этган вазият нафақат ахлоқий, балки ҳуқуқий нуқтаи назардан ҳам оғир қонунбузарликлар қаторига киради.

Омбудсман маълум қилишича, Дилором Жабборованинг иш услуби бўйича аввал ҳам бир қатор илмий ва касбий баҳолар берилиб, унинг усуллари дефектология соҳасига мутлақо алоқадор эмаслиги, юзаки ва ибтидоий ёндашувлар асосида ҳаракат қилаётгани таъкидланган. У болаларнинг руҳиятига салбий таъсир кўрсатувчи, зўравонлик элементлари мавжуд бўлган "усуллар"дан фойдалангани учун аллақачон огоҳлантирилган эди.

Хусусан, 2024 йил феврал ойида унга нисбатан Жиноят кодексининг 168-моддаси 1-қисми асосида — яъни фирибгарлик бўйича жиноят иши қўзғатилган эди. Бу иш доирасида у болалар дудуқланиши билан боғлиқ ҳар қандай фаолиятни тўхтатиши кераклиги тўғрисида расмий тартибда огоҳлантирилган.

Шу билан бирга, ортидан келган қарорларга қарамасдан, Дилором Жабборова ўша амалиётини қайтадан давом эттираётгани қайд этилди. Бола ҳуқуқлари ва манфаатларига зид равишда, илмий асосга эга бўлмаган, психологик таҳдидли усуллар билан фаолият кўрсатаётгани Болалар омбудсмани томонидан қайд этилди.

Мазкур ҳолат юзасидан Болалар омбудсмани 2025 йил 2 июнь куни Бош прокуратурага тегишли сўров йўллаган. Бу мурожаат асосида 25 июнь куни Тошкент шаҳар, Юнусобод тумани прокуратураси аввалги жиноят ишини тугатиш ҳақидаги қарорни бекор қилиб, ишни қайта кўриб чиқиш учун Ички ишлар органлари ҳузуридаги Тергов бўлимига юборди.

Натижада, 2025 йил 4 июль куни Юнусобод тумани ИИБ Тергов бўлими томонидан янги жиноят иши қўзғатилди. Ҳозирда дастлабки тергов жараёнлари олиб борилаётгани маълум қилинди. Унга нисбатан қандай айбловлар илгари сурилаётгани, қанча болага зарар етказилгани ҳақида аниқ маълумотлар ҳозирча ошкор қилинмаган.

Мутахассислар фикрича, ушбу ҳолат таълим соҳасида назоратнинг сустлиги, лицензиясиз шахсларнинг фаолият юритиши ва болалар билан ишлашдаги масъулиятсизликни яна бир бор намоён қилди. Болаларнинг севинч манбаи бўлиши керак бўлган таълим марказлари баъзи ҳолларда улар учун руҳий азоб манбаига айланиб қолмоқда.

Болалар омбудсмани ҳамда ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар фаолияти натижасида бу иш очиқ ва шаффоф текширилаётгани таъкидланди. Жабборованинг амалиёти на илмий жиҳатдан, на ахлоқий, ва энг муҳими — на қонунан мақбул ҳисобланади.

Жамиятда бундай ҳолатларга нисбатан “кўз юмиш” ҳолатлари камаймоғи учун, ҳар бир ота-она фарзандини кимга ишониб топширганини чуқур таҳлил қилиши керак. Болаларнинг суиистеъмол қилиниши, уларга нисбатан зўравонлик ишлатилиши ҳеч қандай ҳолатда оқланиши мумкин эмас.

Шу боис, Zamin.uz таҳририяти мазкур воқеани диққат билан кузатишда давом этади. Агар фарзандингиз таълим олётган марказда шубҳали ёки қўпол муносабатлар кузатилса, бу ҳақда зудлик билан тегишли идораларга хабар беришингиз лозим.

Бола ҳуқуқи — муқаддас. Унинг қадри билан ўйнашиш — келажакни зўравонликка бошлаш демакдир. Айбдорлар жазодан четда қолмаслиги лозим. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!