Ortadoğu’daki siyasi ve güvenlik ortamı giderek daha da gerginleşirken, Washington ve Tahran arasında yalnızca askeri tedbirler değil, geniş çaplı diplomatik müzakereler de devam ediyor. CNN kaynaklarına göre, ABD başkanlık yönetimi, İran’a sivil nükleer enerji programını geliştirmek için 30 milyar dolara kadar kaynak ayırmayı, bazı yaptırımları hafifletmeyi ve dondurulmuş varlıkların bir kısmını açmayı tartışıyor, diye cnn.com bildirdi.
Bu tekliflerin asıl amacı, İran’ı nükleer müzakere masasına geri getirmek ve bölge güvenliğini sağlamak, diye vurguluyor ABD’li diplomatlar. Bu amaçla, Tahran’a bir dizi ayrıcalık teklif ediliyor; bunlar arasında nükleer projenin sadece barışçıl amaçlarla hayata geçirilmesi ve uranyum zenginleştirmeden tamamen vazgeçilmesi şartı da var.
— Neden bu konuda müzakereler alevlendi?
Son iki haftada İran ile İsrail arasında askeri saldırı değiş tokuşu yaşandı. Böyle bir belirsiz ortamda, ABD ve önde gelen Arap devletlerinin temsilcilerinin Tahran ile müzakereler yürüttüğü ortaya çıktı. Kaynaklara göre, bu müzakereler İran ile İsrail arasında ateşkes anlaşması yapıldıktan sonra bile devam etti.
— Hangi teklifler tartışılıyor?
Müzakerelerde tartışılan ana projelerden biri, İran’da uranyum zenginleştirilmeyen sivil nükleer programın hayata geçirilmesi ve bunun için 20–30 milyar dolar civarında yatırım çekilmesi. Bu fonların doğrudan ABD’den değil, Körfez ülkeleri ve diğer Arap yatırımcılar aracılığıyla sağlanması öngörülüyor. Ayrıca İran’a bazı yaptırımların kaldırılması ve yurtdışındaki bankalarda dondurulmuş yaklaşık 6 milyar doların iadesi de değerlendiriliyor.
— Müzakereler hangi koşullarda yapılıyor?
Bilgilere göre, ABD ve İran arasındaki görüşmelerin yanı sıra, 20 Haziran’da özel temsilci Steve Witkoff ve Arap devletlerinin temsilcileri arasında yapılan birkaç saatlik gizli toplantıda da bu konular ele alındı. Dikkate değer olan, bu toplantının ABD’nin İran’a yönelik askeri saldırılarından yalnızca bir gün önce gerçekleşmiş olması.
— ABD ne şart koşuyor?
ABD’nin nükleer projeler konusundaki tutumu net: Tahran’ın uranyum zenginleştirmeden tamamen vazgeçmesi ve sadece sivil amaçlar için hazır, zenginleştirilmiş uranyumu yurt dışından ithal etmesi gerekiyor. Bu, İran’ın yasal bir nükleer program geliştirmesine izin verecek, ancak askeri faaliyetleri kısıtlayacaktır.
— Yeni tesis inşası ve diğer seçenekler
Tartışılan bir diğer teklife göre, Körfez ülkeleri, İran’ın Fordow nükleer tesisi yerine sadece sivil amaçlarla kullanılacak yeni bir tesisin inşasına yatırım yapabilir. Ancak bu tesisin ne amaçla ve hangi denetim altında işletileceği henüz net değil.
— Gelecekte ne olabilir?
Müzakerelere katılan kaynaklara göre, henüz anlaşma konusunda kesin bir karar alınmadı, her teklif ciddi şekilde inceleniyor ve süreçte çeşitli yaratıcı yaklaşımlar deneniyor.
— Sonuç olarak
ABD’nin bu teklifleri, nükleer güvenlik, bölgesel istikrar ve İran’ın uluslararası ilişkilerdeki konumunu artırmak için yeni fırsatlar sunabilir. Ancak hangi kararın alınacağı henüz belli değil ve müzakerelerin sonucu tüm bölgenin geleceği üzerinde önemli bir etki yaratması bekleniyor.
Sizce, bu müzakereler gerçekten barışa yönelik bir adım mı yoksa büyük bir siyasi oyunun parçası mı? Telegram’da «Zamin»i takip edin!
Ctrl
Enter
Bir Hata mı buldunuz?
İfadeyi seçin ve Ctrl+Enter tuşuna basın İlgili haberler
