07:18 / 29.06.2025

İran artık UAEA Genel Direktörü’nü nükleer tesislere kabul etmeyecek

İran ile Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) arasındaki görece uzlaşmacı ilişkiler son dönemde ciddi şekilde değişti. Mehr ajansının haberine göre, 25 Haziran’da İran parlamentosu tarafından kabul edilen kararla birlikte ülke, UAEA ile iş birliğini durdurmayı onayladı.

Bu adım, başta nükleer tesisler üzerindeki uluslararası gözetimi kısıtlamayı, yabancı denetçilerin ülkeye girişini yasaklamayı ve İran’ın nükleer politikasında bağımsız hareket etme isteğini ifade ediyor. Yetkililer bu kararı, İsrail tarafından yayılan bazı bilgilerin ardından alınan bir önlem olarak değerlendiriyor.

İran Meclisi Başkan Yardımcısı Hamid Rıza Hacı Babaei’ye göre, İsrail’de ortaya çıkan bazı belgelerde İran’daki önemli nükleer tesislerle ilgili gizli bilgiler yer aldı. Bu durum, ülkenin güvenliği açısından ciddi bir tehdit olarak değerlendirilerek acil önlemlerin alınması gerektiği sonucunu doğurdu.

Sonuç olarak, UAEA artık bu tesislere erişim hakkını kaybettiği gibi, denetim ve izleme amacıyla kamera yerleştirme imkânı da olmayacak. Bu da ajansın İran’daki faaliyetlerini büyük ölçüde sınırlandıracak.

Şu ana kadar İran, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması’nın (NPT) resmi üyesi olmaya devam ediyor. Bu statü, UAEA’ya ülkenin nükleer altyapısını denetleme hakkı tanıyor. Ancak bu karar hayata geçirilirse, anlaşma fiilen geçerliliğini yitirebilir.

Geçmişte UAEA denetçileri, İran’daki nükleer tesisleri düzenli olarak izlemekteydi. Ayrıca, İsrail tarafından düzenlenen hava saldırılarının bu tesislere verdiği zararları değerlendirme görevini de yürütüyorlardı.

Uluslararası uzmanlara göre, bu tür radikal kararlar sadece bölgesel istikrarı değil, aynı zamanda küresel nükleer güvenliği de ciddi şekilde tehdit etmektedir. İran ise bu kararını “ulusal egemenlik ve güvenliğin önceliği” şeklinde açıklıyor.

Şu anda uluslararası kuruluşlar ve diplomatik çevreler, İran’ı şeffaflığa dönmeye ve UAEA ile yapıcı diyaloğu yeniden başlatmaya çağırıyor. Ancak ülkenin nükleer meselelerde hangi yönü tercih edeceğini yalnızca zaman gösterecek.