Madagaskar’da üç haftadan fazla süren kitlesel protestoların ardından ülke büyük bir siyasî sarsıntı yaşadı. Cumhurbaşkanı Andry Rajoelina ülkeyi terk etti ve iktidar artık ordunun elinde.
14 Ekim günü, seçkin askerî birlik CAPSAT’ın komutanı Albay Michael Randrianirina, televizyonda yaptığı açıklamada “İktidarı ele geçirdik” dedi. Onun sözlerine göre, ordu devletin birçok kurumunun — Senato, Anayasa Mahkemesi ve Seçim Komisyonu dâhil — faaliyetlerini geçici olarak askıya aldı.
Bu sırada parlamentonun alt kanadı olan Ulusal Meclis çalışmalarına devam ediyor. Dikkat çekicidir ki, askerî açıklamadan sadece birkaç dakika önce milletvekilleri, Cumhurbaşkanı Rajoelina’nın görevden alınması yönünde oylama yapmıştı. Ancak bu kararın yasallığı tartışmalı, çünkü cumhurbaşkanı daha önce parlamentoyu feshetme kararı almıştı.
Rajoelina pazartesi günü ülkeyi terk etti. Ulusa seslenişinde “güvenli bir yerde” olduğunu söyleyerek, “Madagaskar’ın yok olmasına izin vermeyeceğim” dedi. Şu anda nerede olduğu bilinmiyor. Reuters’a göre, cumhurbaşkanı Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un onayıyla bir Fransız askerî uçağıyla ülke dışına çıkarıldı.
Fransa, 1960 yılında bağımsızlığını kazanan Madagaskar’ın eski sömürgesidir. Macron, olaylar hakkında yaptığı açıklamada “Fransa gençlerin tepkisini anlıyor, ancak ordu bu durumu siyasî amaçlarla kullanmamalıdır” dedi. Ayrıca Paris yönetimi, krize doğrudan müdahale etme niyetinde olmadığını belirtti.
Madagaskar’da protestolar 25 Eylül’de başladı. İlk başta halk uzun süredir devam eden elektrik kesintileri ve su sıkıntısından şikâyetçiydi, ancak kısa sürede talepler siyasî bir nitelik kazandı ve hükümetle cumhurbaşkanının istifası istendi.
Cumhurbaşkanı daha önce hükümeti görevden almış ve protestocularla diyaloğa açık olduğunu söylemişti. Ayrıca başkent Antananarivo’da elektrik kesintileri bir ay içinde giderilmezse gönüllü olarak istifa edeceğine söz vermişti. Ancak bu adımlar protestoları durdurmaya yetmedi.
Birleşmiş Milletler’e göre, gösterileri bastırma girişimlerinde 22 kişi hayatını kaybetti, resmî verilere göre ise 12 göstericinin öldüğü doğrulandı.
Durum, seçkin birlik CAPSAT’ın protestocuların safına geçmesiyle tamamen değişti. Özel kuvvetler artık hükümet emirlerine uymayacaklarını açıklayarak diğer askerî birimleri de aynı tutumu almaya çağırdı. Hatırlatmak gerekir ki, aynı CAPSAT birliği 2008 yılında da Rajoelina’nın darbe yoluyla iktidara gelmesine yardımcı olmuştu.
Madagaskar bugün dünyanın en yoksul ülkelerinden biri. Halkın yaklaşık dörtte üçü yoksulluk sınırının altında yaşıyor ve kişi başına düşen ortalama yıllık gelir yalnızca 600 dolar civarında.
Uluslararası gözlemcilere göre, Madagaskar’daki son olaylar yakın zamanda Nepal, Fas ve Endonezya’da gençlerin öncülük ettiği **“Z Kuşağı Protestoları”**ndan ilham aldı. Bu hareketler genellikle işsizlik ve sosyal medya kısıtlamaları gibi nedenlerle başlamış olup ortak sloganları “Adalet ve fırsat eşitliği”dir.
Madagaskar’daki protestolar ise yalnızca ekonomik sıkıntıları değil, aynı zamanda siyasî reform ve hesap verebilirlik ihtiyacının da giderek güçlendiğini gösteriyor.
“Zamin”i Telegram'da okuyun!
