Daniya «tejamkor to‘rtlik»dan chiqdi, Yevropaning yangi davri boshlandi

Daniya rasman Yevropa Ittifoqining «tejamkor to‘rtligi» deb nomlangan iqtisodiy guruhidan chiqdi. Bu haqda mamlakat bosh vaziri Mette Frederiksen rasmiy bayonot berdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, dunyodagi siyosiy va xavfsizlik bilan bog‘liq vaziyatlar keskin o‘zgarmoqda va bu shartlarda Daniya yangi siyosiy va moliyaviy yondashuvni qabul qilishi lozim.

Yevropa oldida turgan jiddiy sinovlar
Bosh vazira Frederiksen ta’kidlaganidek, Yevropa Ittifoqi hozirda bir nechta strategik muammolar bilan yuzma-yuz kelmoqda:
• Ukrainadagi urush.
• Migratsiya bosimi.
• Iqlim o‘zgarishlari.
• Rossiya tomonidan bo‘layotgan geosiyosiy tahdidlar.

Bu vaziyatda, Daniya o‘z yeski siyosiy o‘rnidan — budjet xarajatlariga cheklov qo‘yuvchi «tejamkor to‘rtlik»dan chiqib, Yevropa xavfsizligi va yagona iqtisodiy manfaatlarini himoya qilishni ustuvor deb bilayotganini ma’lum qildi.

Yangi budjet — yangi reallikka javob
“Yevropa endi o‘zining yangi rivoj yo‘nalishini belgilab olishi kerak. Biz kelajakni rejalashtirishimiz, xavfsizlikni mustahkamlashimiz va moslashuvchan budjet siyosatini qabul qilishimiz zarur,” — deya ta’kidladi Frederiksen.

U Daniya, garchi «tejamkor» tamoyillardan yuza o‘girsa-da, budjet muzokaralarida mablag‘larni samarali va mantiqiy yo‘naltirish tarafdori bo‘lib qolishini qo‘shimcha qildi. “Keraksiz sarf-xarajatlarga qarshi pozitsiyamiz o‘zgarmagan”, — dedi u.

“Tejamkor to‘rtlik” nima edi?
Yevropa Ittifoqining “tejamkor to‘rtligi” deb Avstriya, Niderlandiya, Shvetsiya va Daniya kabi davlatlar yuritgan siyosat nomlangan. Ular ittifoq doirasida orttirilgan xarajatlarga, ayniqsa pandemiyadan keyingi davrdagi moliyaviy yordam paketlariga qarshi chiqqan edilar. Bu davlatlar YEI budjeti a’zolariga “javobgarlik bilan yondashish”ni talab qilardi.

Xulosa: Daniya YEIda yangi bosqichga qadam qo‘ydi
Mette Frederiksenning bu bayonoti Yevropa Ittifoqi ichki siyosiy muvozanatida yangi davr boshlanganidan dalolat beradi. Daniyaning xavfsizlik, qayta qurollanish va strategik sheriklik masalalariga yetarli e’tibor qaratayotgani YEIning kelgusi yo‘nalishlarini ham o‘zgartirishi mumkin.

Shu bilan birga, bu qaror boshqa “tejamkor to‘rtlik” a’zolari — Avstriya, Shvetsiya va Niderlandiyaning pozitsiyalariga ham ta’sir ko‘rsatishi ehtimoldan xoli emas. Yevropa birdamligi yangi sinovlar ostonasida turibdi.