Tunisda siyosiy sahna yana bir shov-shuvli voqeaga guvoh bo‘ldi. Mamlakat sudi Tunis Respublikasining sobiq prezidenti — Mansef Marzukiyni g‘oyibona ravishda 22 yil muddatga ozodlikdan mahrum etish to‘g‘risida hukm chiqardi. Fransiya poytaxti Parijda siyosiy muhojirlikda yashayotgan 79 yoshli siyosatchi ayni paytda hukmni «asossiz va siyosiy ta’qib» deb baholamoqda.
Qat’iy tanqidchi, muhojirlikdagi siyosatchi
Mansef Marzukiy nafaqat sobiq davlat rahbari, balki amaldagi prezident Qays Saidning eng keskin tanqidchilaridan biri sifatida tanilgan. U 2011–2014 yillar oralig‘ida Tunisni boshqargan va siyosiy faoliyati davomida demokratik islohotlar tarafdori sifatida namoyon bo‘lgan. Hozirda u davlat xavfsizligiga tahdid solishda, to‘lqinlanish chiqarishda va xalq orasida notinchlik urug‘ini sochishda ayblanmoqda.
Ushbu hukm Marzukiyga nisbatan chiqarilgan uchinchi sud qaroridir. Ilgari ham u turli ayblovlar bilan sudga jalb etilgan va siyosiy motivlar ortida ta’qib qilinayotganini bir necha bor ta’kidlagan.
Sudga qarshi javob: «Hakamlaringiz ham javob beradi»
Parijdan turib bergan bayonotida Marzukiy hukmni tinglab shunday dedi:
«Men bu sudyalarga aytaman: hukmlaringiz haqiqiy emas... Yaqin orada o‘zingiz sud qilinib, javob bermoqchi bo‘lasiz. Demokratiya Tunisga albatta qaytadi», deya javob berdi u.
Marzukiyning so‘zlariga ko‘ra, bu sud jarayonlari Tunisdagi hozirgi siyosiy rejimning avtoritar yo‘ldan ketganini yana bir bor tasdiqlaydi. U Qays Saidni 2021 yilda parlament faoliyatini muzlatib, hukumatni tarqatgani uchun qonun ustuvorligini poymol qilganlikda ayblab keladi. Said esa, aksincha, o‘z harakatlarini mamlakat barqarorligi uchun zarur choralar sifatida asoslashga harakat qilmoqda.
Iqtisodiy inqiroz va ichki beqarorlik fonida
Tunis hozirgi kunda chuqur iqtisodiy inqiroz ichida qolmoqda. Mamlakatda qahva, sut, shakar kabi kundalik iste’mol mahsulotlari defitsiti kuzatilayotgan bir paytda, siyosiy tartibsizlik va xalq orasidagi norozilik ham oshib bormoqda. Prezident Said hokimiyat tepasiga kelganidan so‘ng yangi konstitutsiya qabul qilib, o‘z vakolatlarini yanada kengaytirdi. Bu esa ko‘plab siyosiy kuchlar va inson huquqlari tashkilotlari tomonidan tanqid qilinmoqda.
Mutaxassislar nima deydi?
Xalqaro kuzatuvchilar fikricha, Marzukiyga nisbatan chiqarilgan hukm Tunis siyosiy muhitida erkin so‘z va muxolifatga nisbatan tobora keskinlashib borayotgan munosabatni ko‘rsatadi. Fransiyadagi inson huquqlari faollari bu holatni xalqaro tashkilotlar diqqatiga havola qilmoqda.
Xulosa: Hukm – siyosiy raqibni og‘dirish vositasimi?
Marzukiyga berilgan 22 yillik hukm Tunis siyosiy hayotida yangi bosqichni boshlab berishi mumkin. Bir tomonda uni davlat xavfsizligiga tahdid sifatida ko‘rayotgan hukumat, ikkinchi tomonda esa uni demokratiya uchun kurashchi deb baholab, himoya qilayotgan xalq orasidagi murosasizlik mamlakat kelajagi uchun xavotirli signaldir. Bir narsa aniq: Tunis siyosiy sahnasida kurash endigina qizimoqda. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
Ctrl
Enter
Xato topdIngizmi
Iborani ajratib Ctrl+Enter tugmasini bosing Mavzuga oid yangiliklar
