Toshkent shahrida boʻlib oʻtgan “Oʻtmishning buyuk merosi — ma’rifatli kelajak poydevori” xalqaro forumi tarixiy voqeaga aylandi. Unda ikki yuz yil avval chop etilgan ilk bosma Qur’onlardan birining eng nodir nusxasi Oʻzbekistonga tantanali ravishda taqdim etildi, deb xabar berdi “Madina” nashriyot uyi.
Marosimda Islom sivilizatsiyasi markaziga ushbu noyob tuhfani Rossiyaning “Madina” nashriyot uyi rahbari Ilyos Saduriy shaxsan topshirdi. Hadya qilingan kitoblar orasida Yekaterina II davrida, 1787 yilda Sankt-Peterburg shahrida nashr etilgan Qur’on alohida ahamiyat kasb etdi.
Mutaxassislar ta’kidlashicha, bu mus’haf islom olamida bosma shaklda tayyorlangan ilk va eng to‘liq Qur’on nusxalaridan biri hisoblanadi. Kitobni nashr etish uchun maxsus metall shrift yaratilgan, bezaklar ustida esa tatar xattoti Usmon Ismoil ishlagan.
Tarixiy manbalarda qayd etilishicha, dastlabki tiraji taxminan 1200 nusxadan iborat bo‘lgan bu Qur’on o‘sha davrda chop etish sohasida ulkan yutuq sifatida baholangan.
Ushbu nashr nafaqat diniy ahamiyatga ega bo‘lgan, balki Rossiyada islom matbaachiligi va adabiyotining rivojiga asos solgan muhim qadam bo‘lgan. Keyinchalik Qozon shahri aynan shu an’analarni davom ettirib, XIX asrda islom nashriyotining markaziga aylangani ham bejiz emas.
Bu tuhfa nafaqat tarixiy ahamiyatga, balki ma’naviy qimmatga ham ega. Islom sivilizatsiyasi markazi vakillari buni o‘tmish bilan kelajakni bog‘lovchi ramziy ehson sifatida qabul qilishdi.
Shu tariqa, ikki asr davomida dunyo bo‘ylab saqlanib kelgan noyob mus’haf yana bir bor O‘zbekiston yerlariga qaytib, xalqimiz ma’naviy boyligi sirasiga qo‘shildi.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
