Olimlar ogohlantirmoqda: qon tomirlaringizda plastik bo‘lishi mumkin!

Ilgari faqat dengiz va okeanlardagi muammo sifatida ko‘rilgan plastik ifloslanishi endi bevosita inson tanasiga ham yetib keldi. Ilmiy tadqiqotlar shunchaki xavotir uyg‘otmaydi — ular mikroplastikaning sizning qon tomirlaringizda joylashgan bo‘lishi mumkinligini ko‘rsatmoqda.

Plastik va insult o‘rtasida qanday bog‘liqlik bor?

Nyu-Meksiko universiteti olimlari tomonidan o‘tkazilgan tadqiqotda insultni boshdan kechirgan bemorlarning uyqu arteriyasida mikro va nanoplastika zarralari 51 baravar ko‘p ekani aniqlandi. Bu degani, qon tomirlarida plastik bo‘lishi insult va boshqa yurak-qon tomir xastaliklari uchun muhim xavf omili bo‘lishi mumkin. Hatto ateroskleroz alomatlari bo‘lmagan odamlarda ham bu ko‘rsatkich 16 baravar yuqori ekani qayd etilgan.

Yangi tadqiqotlar shundan dalolat bermoqdaki, arteriyalarida mikroplastika aniqlangan insonlar uch yillik kuzatuv mobaynida insult, yurak xuruji yoki hatto vafot etish xavfiga ikki marta ko‘proq duch kelganlar.

Plastik qanday ta’sir qiladi?

Arteriyalarda plastik zarralar mavjud bo‘lganda, immun hujayralarning faolligi buziladi, yallig‘lanishga qarshi himoya tizimi susayadi. Bu organizmning umumiy sog‘lomligiga, xususan, yurak-qon tomir tizimiga jiddiy ta’sir o‘tkazadi.

Plastik faqat qon tomirlaridangina joy olmayapti

AJMS (Amerika Jurnalistika Meditsina Sojiyati) tomonidan chop etilgan hisobotga ko‘ra, mikroplastika nafaqat qon tomirlarida, balki o‘pka, miya, yo‘ldosh, yurak va hatto ona sutida ham aniqlangan. U organizmga nafas, ovqat va hatto ichimlik suvi orqali kirishi mumkin.

Muammo juda jiddiy. Nima qilish kerak?

Olimlar hozircha plastikning bevosita kasallik sababi ekanini tasdiqlay olmagan bo‘lsalar-da, u bilan kuchli bog‘liqlikni tasdiqlashgan. Shu bois, o‘z sog‘lig‘ingizni muhofaza qilish uchun quyidagilarga amal qilish tavsiya etiladi:

• Plastik idishlardan ehtiyot bo‘ling – ayniqsa ularni issiq holatda (chay, sho‘rva yoki mikroto‘lqinli pechda isitilganda) ishlatmang.
  
• Antioksidantlarga boy ozuqa iste’mol qiling – chernika, qora shokolad, ko‘k choy, pomidor va ziravorlar yallig‘lanishni kamaytiradi va tomirlarni muhofaza qiladi.
  
• Faol hayot tarziga o‘ting – muntazam jismoniy faollik, to‘g‘ri ovqatlanish va stressni kamaytirish yurak-qon tomir kasalliklarining umumiy xavfini kamaytiradi.
  
• Plastmassa iste’molini cheklang – bir martalik plastik idishlar, upakovkalar va butilkalar o‘rniga qayta ishlanadigan, ekologik toza variantlardan foydalaning.
  

Bu muammo hali juda ko‘p tadqiqotlarni talab qiladi, biroq shundan ham ma’lumki, organizmda plastik borligi juda jiddiy masala. Uni kamaytirish – nafaqat tabiat, balki sizning sog‘lig‘ingiz uchun ham muhim qadamdir. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!