Трамп: “Хоманаий ҳаётини сақлаб қолдим, менга раҳмат айтиши шарт эмас”

Эронга қарши урушда ўлдирилмаган Хоманаий, Трампнинг айтишича, унинг қарори билан ҳаётда қолган. Исроилда эса бундан афсусда эканликларини яширишмаяпти

АҚШ президенти Дональд Трампнинг навбатдаги даъвоси халқаро майдонда тортишувларга сабаб бўлмоқда. Унинг таъкидлашича, Эрон олий раҳнамоси Оятуллоҳ Али Хоманаийнинг ҳаёти ўша вақтда айнан унинг қарори билан сақланиб қолган. Бу ҳақда у Truth Social платформасида билдирган ва ўзини ҳаётни асраб қолган инсон сифатида кўрсатган.

— “Мен Хоманаий қаерда эканини аниқ билардим. Уни ўлдиришга Исроил ёки АҚШга рухсат бермаганим туфайли, бугун у ҳаёт. Мен уни фақат катта ҳалокатдан сақлаб қолмадим, балки мамлакатини ҳам вайрона бўлишдан сақладим. Лекин у менга “Раҳмат президент Трамп” дейиши шарт эмас”, — деб ёзади Трамп.

Хоманаийга суиқасд режаси бор эди, аммо Трамп тўхтатганми?

Трампнинг баёноти Исроил мудофаа вазири Исроил Кацнинг яқиндаги интервьюсидаги фикрлари билан мос келади. Кац шундай деган эди:

— “Биз Хоманаийни йўқ қилмоқчи эдик. Буни амалга ошириш учун АҚШдан рухсат сўрамагандик. Аммо жуда чуқур ер остига яширингани сабаб, амалиётни бажаришнинг имкони бўлмади”.

Кацнинг таъкидлашича, агар Теҳрон ўз ядровий дастурини қайта фаоллаштирса, Исроил ҳеч қандай огоҳлантиришсиз яна зарба бериши мумкин. Бу эса можаро яна кескинлашишига олиб келиши мумкинлигини кўрсатади.

Трамп: “Хоманаийга қарши санкцияларни юмшатишни тўхтатдим”

Трамп бу билан чекланмади. Унинг таъкидлашича, Хоманаий томонидан “нафратга тўла” баёнотлар берилганидан сўнг, АҚШ унинг президентлиги даврида Эронга нисбатан барча юмшатувчи санкция сиёсатларини тўхтатган.

Бу ҳодисалар 12 кунлик Исроил-Эрон қаршилиги даврида юз берган бўлиб, у пайтда минтақада кескин ҳарбий фаоллик кузатилган. Кацнинг сўзларига кўра, Хоманаий бу вақт мобайнида жуда махфий равишда ҳаракат қилган, ҳарбий раҳбарлар билан алоқаларини узган ва оммавий ахборот воситаларига фақат видеомурожаатлар орқали чиқиш қилган.

Хоманаий нима учун мақсад бўлди?

Оятуллоҳ Хоманаий нафақат Эронда сиёсий ва диний етакчи, балки бутун дунё бўйлаб миллионлаб шиа мусулмонлар учун маънавий раҳбар ҳисобланади. Унинг ўлдирилиши нафақат минтақада, балки бутун мусулмон оламида кескин эътироз ва зиддиятларга олиб келиши аниқ эди.

Эронда у амалда президентдан ҳам юқорида турувчи шахс ҳисобланади. Шу боис, унинг йўқ қилиниши нафақат урушни янги босқичга кўтарган бўларди, балки геосиёсий барқарорликни ҳам жиддий силкитган бўларди.

Хулоса: Хавф остидан қайтган сиёсий етакчи ва “мен қутқардим” деган Трамп

Дональд Трампнинг бу баёноти Хоманаийни ўзига хос тарзда “қарздор” қилиб кўрсатишга уринишдек туюлади. Урушда ҳалокатдан омон қолган Хоманаийга нисбатан сиёсий босим кучаймоқда. Аммо шу билан бирга, унинг йўқ қилиниши нимага олиб келишини ҳам Трамп яхши англаган ва вазиятни кескинлаштирмасликни афзал кўрган кўринади.

Бу ҳолат Эрон ва АҚШ ўртасидаги муносабатларда навбатдаги босим нуқтаси сифатида тарихда қолиши мумкин. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!