Европа Иттифоқи Исроилга нисбатан қатъий чора тайёрлаяптими?

Ғазодаги инсон ҳуқуқлари билан боғлиқ жиддий вазият туфайли Европа Иттифоқи Исроилга нисбатан кескин баёнотлар бермоқда. Брюсселдаги навбатдаги ЕИ саммити якунида бир қатор юқори мартабали расмийлар, жумладан, Европа Иттифоқи Кенгаши раиси Антониу Кошта ва Европа Комиссияси раҳбари Урсула фон дер Ляйен ўз муносабатларини билдиришди.

Кошта нима деди ва нимага чақирмоқда?
Антониу Кошта Ғазодаги гуманитар вазиятни кескин танқид қилиб, бу ҳолатни инкор этиш ёки кўз юмиш мумкин эмаслигини айтди. Унинг сўзларига кўра, Исроил Европа Иттифоқи билан тузилган Ассоциация шартномасининг 2-моддаси — инсон ҳуқуқлари ва халқаро ҳуқуқ нормаларига риоя қилиш талабларини бузаётгани аниқланган.

Бу модда нимани назарда тутади?
Ассоциация шартномасининг 2-моддаси ЕИ билан ҳар қандай стратегик ҳамкорлик инсон ҳуқуқлари, тинчлик, халқаро қонун ва адолатга таянган ҳолда амалга ошиши лозимлигини белгилайди. Кошта эса Исроил бу талабларни “очиқдан-очиқ” бузмоқда, деб баҳо берди.

Қандай ечим ёки қарор кутилаяпти?
Кошта ЕИ ташқи сиёсат раҳбари Кая Калласга 15 июль куни ўтадиган Европа ташқи ишлар вазирлари йиғилиши учун Исроилга нисбатан чоралар режасини тайёрлашни топширди. Яъни ЕИ июль ойида муайян расмий позиция қабул қилиши мумкин.

Исроилга қандай талаблар қўйилмоқда?
Европа Иттифоқи бир нечта аниқ шартларни илгари сурмоқда:

• Ғазодаги ўт очишни тўхтатиш ва ҳарбий ҳаракатларга чек қўйиш;
  
• Инсонпарварлик ёрдамларининг Ғазога бемалол киришига шароит яратиш;
  
• БМТнинг инсон ҳуқуқлари нормаларига тўлиқ амал қилиш;
  
• Босиб олинган Фаластин ҳудудларида ноқонуний турар-жой қурилишини дарҳол тўхтатиш.
  

Исроил бу баёнотларга қандай жавоб бермоқда?
Айни дамда Исроил расмийларининг жавоби ёки муносабати эълон қилинмаган. Бироқ Европа Иттифоқи билан мулоқотни давом эттириш нияти таъкидланган.

Нима бўлади энди, нега бу масала муҳим?
Европа Иттифоқи Исроил учун стратегик ҳамкор ҳисобланади. Агар ЕИ расман келишувни қайта кўриб чиқса ёки санкциялар киритса, бу Исроилнинг сиёсий ва иқтисодий муносабатларига катта таъсир кўрсатиши мумкин. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!