Султон ҳарами ҳақидаги сериаллардан узоқ бўлган ачинарли ҳақиқат

«Муҳташам юз йил» сериалини кўрган мухлислар ҳарамни тинимсиз дабдабалар ва ҳашаматли дастурхонлардан иборат жой сифатида тасаввур қилишади. Уларга кўра, бу ерда аёллар кун бўйи атрофи ширинликлар билан безатилган дастурхонлар ёнида суҳбатлашиб ўтиришган, барча ёқимли таомлар ва лукумлардан баҳраманд бўлишган. Аммо тарихнинг ҳақиқий саҳифалари бу тасвирдан мутлақо фарқ қилади.

Ҳақиқатда эса Усмонли султонларининг ҳарамидаги таомномалар кўпроқ империя аскарлари учун белгиланган армия рационига ўхшаган. Сериалда Хуррамнинг турли ширинликлар, жумладан лукум билан ҳордиқ чиқараётган тасвирлари воқеликдан анча узоқ эди.

Ҳарамидаги канизаклар нима еган?

Тарихий манбаларда қайд этилишича, ҳарамдаги асосий овқат миқдори жуда чекланган ва қатъий назорат остида бўлган. Канизакларга бир маҳалда 250 граммдан кўп бўлмаган таом берилган. Уларга кундалик овқат икки маҳалдан ортиқ берилишга йўл қўйилмаган ва бундан ташқари қўшимча егуликка рухсат берилмаган. Фақат очлик туфайли бош айланишининг олдини олиш мақсадида, уларга кунига бир-икки қултум қуюқ ширин шарбат ичишга рухсат этилган, холос.

Усмонлиларнинг бу каби қаттиқ тартиб-қоидалари хасисликдан эмасди. Улар юзлаб аёлларнинг ҳарамда жисмоний фаолиятсиз қолиб, ортиқча таом ва ширинлик истеъмол қилиши семизликка олиб келишини яхши билган. Шу сабабли ҳам ҳарамдаги овқатланиш қатъий назорат остида бўлган. Албатта, ўша давр учун бироз тўлароқ аёллар ҳам гўзал ҳисобланган, аммо бу ҳеч қачон чегарадан чиқмаслиги керак эди.

Ҳарамда ҳамма аёллар бир хил овқатланганми?

Йўқ, ҳарамда ҳам маълум бир иерархия бўлган. Овқатланиш тартиби ҳам аёлнинг ҳарамдаги ўрнига кўра белгиланган. Оддий канизаклар энг содда ва камёб бўлмаган таомлар билан кифояланишган, султон ва унинг яқин доирасидан ўрин олган аёллар эса кўпроқ лаззатли ва хилма-хил таомлар билан таъминланган.

Сериалда тез-тез учрайдиган ҳолва, лукум ва турли ширинликлар ҳарамнинг кўпчилик аёллари учун фақат байрам кунларида дастурхонга қўйилган. Султон меҳрини қозонган аёлларга эса алоҳида эътибор қаратилиши мумкин бўлган ва улар учун икки-уч кунлик махсус менюлар тузилган. Чунки Усмонлиларда яхши ва серҳосил таомланиш ҳомиладорлик имкониятини оширади деб ҳисоблашган. Ҳомиладор бўлган канизаклар учун ҳам таомномага икки-учта қўшимча таом киритилган.

Шундай қилиб, мухлислар сериаллардан кўриб, тасаввур қилган ҳарам ҳаёти ва таомнома ҳақидаги тасаввурлар аслида кўп ҳолларда тарихий ҳақиқатга тўғри келмайди. Ҳақиқий Усмонли ҳарами бу – сериалларда кўрсатилгандан анча қатъий, интизомли ва ҳатто баъзи жиҳатлари билан қаттиқ шарт-шароитларга эга жой бўлган.