100 dollarga davlat chegarasi: 59 mashina Tojikistonga sotilgani fosh bo‘ldi

O‘zbekistonda avtomobillarni noqonuniy ravishda chegara orqali olib o‘tish bilan bog‘liq jinoyat holatlari yana avj oldi. Bojxona qo‘mitasining Kontrabandaga qarshi kurashish boshqarmasi navbatdagi shov-shuvli ishni fosh etdi — sakkiz nafar shaxs jami 59 ta avtomobilni pul evaziga Tojikistonga noqonuniy ravishda olib o‘tgan.

Mutasaddilar ma’lum qilishicha, mazkur guruh a’zolari har bir mashina uchun o‘rtacha 100-200 AQSH dollari miqdorida pul olib, avtoulovlarni “Oybek”, “Xovosobod”, “Andarxon” va “Pop” chegara bojxona postlari orqali haydab o‘tkazishgan. Mashinalar “Volkswagen”, “BYD”, “Honda”, “Kaiyi X3”, “Faw ID4”, “Geely Geometry” kabi jahon brendidagi zamonaviy rusumlarda bo‘lgan.

Shaxsiy manfaat evaziga davlat xavfsizligiga putur yetkazish
Qo‘mita tarqatgan rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra, ushbu jinoyatga qo‘l urganlar orasida 1982 yilda Buxoroda, 1991 va 2001 yillarda Toshkent viloyatida, 1998 va 1986 yillarda Namanganda tug‘ilgan fuqarolar bo‘lib, ular shaxsiy manfaat yo‘lida yuzlab million so‘mlik transport vositalarini xorijga olib chiqishga ko‘maklashgan.

Har bir ishontiruvchi shaxs bir nechta avtomobilni haydab chiqishda faol ishtirok etgan: kimdir 9, kimdir 12ta mashinani “olib chiqarib yuborgan”. Ular bu xizmat uchun faqat naqd pul olishgan va hech qanday rasmiy shartnoma yoki hujjat rasmiylashtirilmagan.

Qizig‘i shundaki, mazkur mashinalarning barchasi so‘ngra Tojikistonda noqonuniy ravishda bozorda sotib yuborilgan va qaytarilmagan. Demak, ular ortida turgan haqiqiy egalarining mol-mulki ham, huquqiy manfaati ham jiddiy ziyon ko‘rgan.

Bog‘liq holatlar va “ishonchnoma xavfi”
Bojxona qo‘mitasi ushbu holat munosabati bilan aholini ogohlikka chaqirib, avtomashinani boshqa shaxsga ishonchnoma asosida bermaslik yoki bu jarayonda maksimal ehtiyotkorlikka rioya etish kerakligini ta’kidladi. Ayniqsa, chegara orqali chiqib ketish ehtimoli bor bo‘lgan holatlarda huquqni muhofaza qiluvchi organlarga darhol murojaat qilish lozimligi uqtirildi.

Eslatib o‘tamiz, Kun.uz tahririyati 2024 yil oxirida Abdulla Abdurasulov nomi bilan bog‘liq shunday voqea haqida surishtiruv maqolalar e’lon qilgandi. U o‘nlab fuqarolarning mashinasini bo‘lib to‘lash sharti bilan olib, Qozog‘istonga olib o‘tib, sotib yuborgan. Qizig‘i shundaki, u chegaradan o‘tishda “tamojnidagilarga pul bersa, oson o‘tadi” deb izoh bergandi.

O‘shanda Bojxona qo‘mitasi “Yallama” postidan yuzlab mashinalar noqonuniy o‘tkazilgan bo‘lsa-da, xodimlar aralashgani haqida dalil yo‘q, deb bayonot bergan. Ammo ortidan yana shunga o‘xshash hodisa — bu safar Tojikiston yo‘nalishida — yuzaga keldi.

Tekshiruvlar va qonunan choralar
Qo‘mita ma’lumotlariga ko‘ra, hozirda ushbu ish yuzasidan Bojxona qo‘mitasining Surishtiruv va ma’muriy amaliyot boshqarmasi tomonidan tergovga qadar tekshiruv ishlari boshlab yuborilgan. Holat Jinoyat kodeksining tegishli moddasi asosida huquqiy baho berish uchun tergov organiga topshirilgan.

Mazkur vaziyat shuni ko‘rsatadiki, yurtdoshlarimizning shaxsiy avtotransport vositalarini boshqa shaxslarga vaqtincha topshirishdagi ishonch darajasi hamon yuqori. Ammo bu ishonch ayni paytda o‘zlari uchun jiddiy huquqiy, moddiy va hatto jinoiy oqibatlarga sabab bo‘lishi mumkin.

Xulosa: Qonun ustuvor, ishonch cheklangan bo‘lishi shart
Mamlakatda avtomobillar oqimi yildan yilga ortib borayotgan bir paytda, ularni noqonuniy kanallar orqali eksport qilishga urinishlar ham keskin ko‘paymoqda. Bunday jinoyatlar nafaqat shaxsiy mulk daxlsizligiga, balki davlat chegaralari xavfsizligiga ham tahdid soladi.

Qonun ustuvor ekan, bu kabi holatlarga qarshi qat’iy choralar ko‘rilishi aniq. Shu bois, har bir fuqaro o‘z avtomobilini ishonchnoma orqali bermoqchi bo‘lsa, yuridik xavf-xatarlarini oldindan o‘ylab, huquqiy maslahat olishni o‘ziga odat qilishi kerak. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!