Dollar so‘mga nisbatan 10 oy ichidagi eng past nuqtaga tushdi

O‘zbekiston valyuta bozorida so‘nggi kunlarda sezilarli o‘zgarishlar kuzatilmoqda. Markaziy bank tomonidan 19 iyun kuni e’lon qilingan rasmiy kursga ko‘ra, AQSh dollari qiymati ketma-ket uchinchi savdo kunida pasayib, 12 618,6 so‘mga tenglashdi. Bu ko‘rsatkich 2024 yil 7 avgustidan beri qayd etilgan eng past daraja hisoblanadi.

Dollarning so‘mga nisbatan qadrsizlanishi kunlik savdolarda ham aks etmoqda. Xususan, 18 iyun savdo natijalari bo‘yicha dollar yana 49,5 so‘mga arzonlashib, oldingi kurs – 12 760,2 so‘mdan 12 618,6 so‘mgacha tushdi. Umumiy hisobda, oxirgi uch kun ichida dollar qiymati 141,6 so‘mga (ya’ni 1,1 foizga) kamaydi.

Bu ko‘rsatkich so‘nggi 10 oy ichida ilk bor dollar shu darajada arzonlashganini anglatadi. Avvalgi eng past ko‘rsatkich 2024-yil 7-avgustda qayd etilgan bo‘lib, u vaqtda rasmiy kurs 12 615,9 so‘mni tashkil etgandi.

Valyuta bozoridagi bunday o‘zgarishlar ortida bir nechta iqtisodiy omillar turgani tahmin qilinmoqda. Ekspertlar fikriga ko‘ra, so‘mning mustahkamlanishiga bir nechta ijobiy iqtisodiy tendensiyalar sabab bo‘lmoqda. Xususan:

1. Xorijdan pul o‘tkazmalari oqimi ortmoqda;

2. To‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalar hajmi oshmoqda;

3. O‘zbekistonning asosiy savdo hamkorlari valutalarining barqarorlashuvi kuzatilmoqda;

4. Jahon bozorida oltin narxining ko‘tarilishi eksportga ijobiy ta’sir ko‘rsatmoqda;

Ushbu omillar fonida so‘m pozitsiyasining mustahkamlanishi tabiiy jarayon sifatida ko‘rilmoqda. Boshqa tomondan, bu holat milliy iqtisodiyotda makroiqtisodiy barqarorlik kuchayayotganidan dalolat beradi.

So‘mning bunday mustahkamlanishi 2024-yil boshidan beri ilk bor qayd etilmoqda. Statistik ma’lumotlarga ko‘ra, yil boshidan buyon milliy valyuta AQSh dollariga nisbatan 2,2 foizga kuchaygan. Bu esa o‘tgan yildagi mos davrda (2024-yilning shu paytida so‘m 2,2 foizga qadrsizlangandi) butunlay teskari tendensiyani ifodalaydi.

Banklararo savdo maydonlarida ham dollarning nisbiy qadrsizlanishi sezilmoqda. 18 iyun holatiga ko‘ra, ayrim tijorat banklarida dollar 12 710 so‘mdan, yana uchta bankda esa 12 720 so‘mdan sotib olinmoqda. Bu amaliy holat aholining dollar sotib olish va sotishdagi faolligini ham o‘zgartirishi mumkin.

Valyuta bozoridagi barqarorlik investorlar va aholining ishonchini oshiradi. So‘mning mustahkam turishi import qiymatining pasayishi, inflyatsiyaning jilovlanishi hamda tovar va xizmatlar narxining barqarorlashuviga olib keladi. Bu esa o‘z navbatida iqtisodiy o‘sish sur’atlariga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi.

Shuningdek, mutaxassislar kelgusi kunlarda dollarning yana qanday harakatlanishini prognoz qilishda ehtiyotkorlik bilan yondashmoqda. Tashqi bozorlardagi vaziyat, Federal zaxira tizimi qarorlari, xomashyo narxlari va boshqa geoiqtisodiy omillar dollarning O‘zbekistondagi qiymatiga bevosita ta’sir ko‘rsatishda davom etadi. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!