Россия билан тинчлик келишувини тузиш учун Украина бешта асосий талабни илгари сурмоқда, деб ёзади Politico. Нашр таъкидлашича, АҚШ ва Россия президентлари Доналд Трамп ҳамда Владимир Путиннинг Аляскадаги учрашуви олдидан айнан шу шартлар очиқланди — яъни Киев ўз позициясини олдиндан белгилаб, музокара майдонидаги чизмани аниқ белгиламоқда.
Биринчи шарт — ҳудудий ён беришлардан олдин ўт очишни қатъий тўхтатиш. Украина таъкидлаётганидек, ҳар қандай кейинги сиёсий муҳокамага ўтишдан аввал фронтдаги отишмалар тўлиқ тўхташи керак; акс ҳолда, келишувлар мазмуни ҳам хавф остида қолади.
Иккинчи банд — Россия Украинага етказган зарарни қоплаб бериши шарт. Расмий ҳисоб-китоблар доирасида зарар 500 млрд–1 трлн доллар орасида баҳоланмоқда. Бу — инфратузилмани тиклаш, уй-жой фонди ва энергетик тармоқларни қайта қураш, шунингдек, ижтимоий соҳадаги йўқотишларни ёпиш каби кенг кўламли саъй-ҳаракатларни ўз ичига олади.
Учинчи талаб — Украина Евроиттифоқ ва НАТОга киришни келгусидаги ҳужумларнинг олдини олишнинг кафолати сифатида кўради. Киев шу билан бирга Москванинг қуролли кучлар сонини камайтириш ва Украинага қурол етказилишини тўхтатиш ҳақидаги талабларини кескин рад этади. Яъни, хавфсизлик архитектураси бўйича қарорларни Украина ўзи қабул қилади, деган принцип устувор қолаётир.
Тўртинчи йўналиш — украин ҳарбий асирлари ва болаларни дарҳол қайтариш. Бу банд гуманитар тартибдаги энг нозик масала сифатида алоҳида қайд этилмоқда: инсонпарварлик қоидалари ва халқаро ҳуқуқ нормаларига бевосита дахлдор бўлган ушбу бўғин келишувнинг ишонч омилларидан бири сифатида кўрилади.
Бешинчи қоида — Украина Россияга қарши санкциялар сақланиб қолишини талаб қилади. Киевнинг фикрича, босим воситалари натижадорлик бериб турган экан, уларни ўзгармасдан сақлаш ёки фақат аниқ амалий қадамлар эвазига қайта кўриб чиқиш мумкин бўлади.
15 август куни Доналд Трамп ва Владимир Путин Аляскада музокара ўтказади. Украина президенти Володимир Зеленский бу учрашув Москва ва Вашингтон учун муҳим эканини тан олган ҳолда, Украинага оид қарорларни икки томоннинг ўзи мустақил қабул қила олмаслигини таъкидлади — яъни Киевсиз Украина борасида қарор чиқариш мумкин эмас, деган позиция очиқ айтилди.
Шу тариқа, Politico таърифлаган беш талаб Киевнинг “қизил чизиқ”ларини ифодалайди: ўт очишни тўхтатиш, репарациялар, евроатлантик интеграция бўйича мустақил ҳуқуқ, асирлар ва болалар тақдири, санкциялар режимини сақлаш. Музокаралар олдидан шу каби рамкалаш ҳақиқий натижа учун мезон вазифасини бажаради: томонлар қай даражада ушбу шарҳланган чегараларга яқинлашса, тинчлик формуласига шунча тезроқ реал мазмун юкланиши мумкин бўлади.
«Замин»ни Telegram’да ўқинг!
