Son yıllarda uçuşlar sırasında gözlemlenen türbülans — hava akımlarındaki ani dalgalanmalar — sadece artmakla kalmıyor, aynı zamanda şiddetleniyor. Uzmanlara göre bu durum doğrudan iklim değişikliğiyle bağlantılıdır; küresel sıcaklığın artması atmosferdeki rüzgârlar ve hava hareketleri üzerinde önemli bir etki yaratmaktadır.
Atmosferdeki türbülansın üç ana kaynağı vardır: konvektif (bulutlar ve gök gürültülü fırtınalar), orografik (dağlık bölgelerdeki hava akımları) ve “açık hava” türbülansı (üst katmandaki hızlı rüzgârlarla ilgili). En tehlikeli olanı ise açık hava türbülansıdır; çünkü bu görünmezdir ve önceden tespit edilmesi zordur.
İngiltere'deki Reading Üniversitesi’nden Profesör Paul Williams’ın tahminlerine göre, önümüzdeki on yıllarda şiddetli türbülansların sayısı iki ya da üç kat artacak. Bu özellikle Atlantik Okyanusu üzerindeki güzergâhlar ile Asya ve Kuzey Amerika’nın bazı bölgelerinde belirgin şekilde hissedilecektir.
Resmi istatistiklere göre, 2009’dan bu yana ABD’de 200’den fazla ciddi yaralanma vakası kaydedildi; bunların çoğu uçuş ekibi üyelerini kapsamaktadır. 2023 yılında ise dünya genelindeki ciddi yolcu yaralanmalarının yaklaşık %40’ı türbülansla bağlantılı olmuştur.
Bununla birlikte, uzmanlar uçuş güvenliğine yönelik tehdidin çok büyük olmadığını vurgulamaktadır. Uçak kanatları yüksek düzeyde esnekliğe sahiptir ve şiddetli sarsıntılara dahi dayanabilir. Yine de, uçuş sırasında emniyet kemerinin takılı tutulması önerilmektedir.
Modern teknolojiler ve yapay zekâ sayesinde türbülansı önceden tahmin etme kabiliyeti önemli ölçüde gelişmiştir. Çeşitli havayolları, uçuş öncesinde türbülanslı bölgeleri göz önünde bulundurarak rotalar oluşturmaktadır. Bazı şirketler ise önleyici tedbirler almaktadır — örneğin ABD'deki Southwest Airlines, kabin içi hizmeti daha yüksek irtifalarda sonlandırmaya başlamıştır, bu da yaralanma riskini azaltmaktadır.
Ayrıca, önümüzdeki yıllarda yeni teknolojilerin — örneğin, yapay zekâ destekli gerçek zamanlı kanat hareketi kontrol sistemleri veya Turbulence Solutions şirketinin hafif uçaklar için geliştirdiği “türbülans bastırma” sistemi — daha yaygın olarak kullanılması beklenmektedir.
Telegram’da «Zamin»i takip edin!
