Shisha butilkalardagi suv mikroplastikaga to‘la: shov-shuvli tadqiqot e’lon qilindi

Fransiya oziq-ovqat xavfsizligi agentligi (ANSES) tomonidan o‘tkazilgan va keng jamoatchilikda katta muhokamalarga sabab bo‘lgan so‘nggi ilmiy tadqiqot shov-shuvga aylandi. Ma’lum bo‘lishicha, iste’molchilar sog‘lom va toza deb o‘ylagan shisha butilkalarda sotiladigan suv va turli ichimliklar aslida plastik butilkalarga nisbatan ancha ko‘proq mikroplastmassa zarrachalarini o‘z ichiga oladi.

ANSESning bu ilmiy ishi Journal of Food Composition and Analysis nashrida e’lon qilinganidan so‘ng, butun Yevropa va jahonda ijtimoiy tarmoqlarda muhokamalar tobora kuchayib bormoqda. Olimlar nafaqat ichimliklarda, balki havoda nafas olish orqali va ovqat vositasida ham inson organizmiga mayda, ko‘zga ko‘rinmas plastik zarrachalar kirib borishini aniqlashdi.

Qaysi idishda ko‘proq mikroplastmassa bor?

Tadqiqotdan ma’lum bo‘lishicha, shisha butilkalardagi alkogolsiz ichimliklar, limonad, pivo kabilarda har litrga o‘rtacha 100 ga yaqin mikroplastmassa zarrachalari aniqlangan. Bu ko‘rsatkich plastik yoki metall idishlardagi miqdordan 5–50 barobargacha yuqori. Ilmiy guruh rahbari, doktorant Izelin Chaybning ta’kidlashicha, bunday natija kutilmagan va o‘rganilgan namunalarning aksariyatida mikroplastmassa shisha qopqoqlari bo‘yog‘i orqali idishga tushganini aniqlashgan.

Olimlarning aniqlashicha, qopqoqlarning bo‘yog‘ida ko‘zga ko‘rinmaydigan tirnalishlar bo‘lib, saqlash va tashish paytidagi ishqalanish orqali mikroplastmassa suvga o‘tadi. Bu esa aynan shisha idishlarda miqdorni keskin oshiradi.

Tahliliy raqamlar va asosiy xulosa:

• Gazsiz va gazlangan suv: shisha butilkalarda litr uchun 4,5 zarracha, plastikda 1,6 zarrachagacha.
  
• Alkogolsiz ichimliklar litrida taxminan 30 ta, limonadda 40 ta, pivoda esa 60 ga yaqin mikroplastmassa zarrachalari bor.
  

Hozircha bu miqdor inson sog‘lig‘i uchun qay darajada xavfli ekanligi borasida aniq ilmiy xulosa yo‘q, ammo olimlar bu muammo kelgusida jamoat salomatligiga ta’sir etishi mumkinligini istisno etmaydi.

Qanday yechimlar taklif qilinmoqda?

Ishlab chiqaruvchilar va mutaxassislar shisha butilka qopqoqlarini tozalash va dezinfeksiyalash usullarini joriy qilish kerakligini ta’kidlashdi. Masalan, qopqoqlarni suv, spirt yoki havo bilan yuvish mikroplastmassa ifloslanishini 60 foizga kamaytiradi.

Zamin.uz tahririyatining tahliliy xulosasi:
Mikroplastmassa muammosi insoniyat oldidagi yangi xavfdir. Obi hayot va boshqa ichimliklarni sog‘lom deb o‘ylab iste’mol qilayotgan fuqarolarga tadqiqot natijalari jiddiy o‘ylashga asos bo‘ladi. Yaqin yillarda bu soha yanada chuqurroq o‘rganilishi va yangi standartlar joriy etilishi kutilmoqda. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!