Eron yadroviy dasturi to‘xtadimi? AQSHga ishonch yo‘q

Yadroviy Tahdid Barham Topdimi? AQSH Zarbalari Nima Berdi?
Amerika Qo‘shma Shtatlarining Erondagi yadroviy inshootlarga amalga oshirgan zarbalari ortidan jahon ommaviy axborot vositalari va xalqaro ekspertlar orasida jiddiy bahslar avj oldi. Zarbalari haqiqatan ham Eron yadroviy dasturini yo‘q qildimi? Yo‘qsa bu faqat vaqtincha to‘xtatishmi?

Razvedka: yadroviy dastur to‘liq yo‘q qilinmadi
24 iyun kuni CNN va The New York Times tarqatgan ma’lumotlarga ko‘ra, AQSHning Fordo, Natanz va Isfahon yadroviy majmualariga uyushtirgan zarbalari katta ta’sir qilgan bo‘lsa-da, dasturni butunlay bartaraf etgani yo‘q. Pentagon va Amerika razvedka idoralari bu haqda Oq uy bilan kelishmay, o‘ziga xos mustaqil bayonot bergani diqqatga sazovor.

Ayni paytda, ushbu ma’lumotlar prezident Trampning g‘azabiga sabab bo‘ldi. U jurnalistlarni "yutqazganlar", "axlat" deb atadi va harbiy uchuvchilardan uzr so‘rash kerakligini ta’kidladi. Oq uy matbuot kotibi Kerolayn Livitt ham bu shubhalarni prezidentga qarshi siyosiy hujum sifatida baholadi.

Nishonga olingan inshootlar va ularning holati
AQSH rasmiylari Fordo yadroviy zavodiga 13,6 tonnalik 12 ta bunkerbo‘zar bomba bilan zarba bergan. Shu bilan birga, Natanz va Isfahon majmualariga ham havodan va suvosti kemalaridan "Tomagavk" raketalari uchirilgan. Ammo Bloomberg agentligi sun’iy yo‘ldosh suratlari va AEXA (Atom energiyasi bo‘yicha xalqaro agentlik) manbalariga tayanib ma’lum qilishicha, mazkur hujumlar asosan yerusti binolarga zarar yetkazgan, reaktorlar esa butun qolgan.

Natijada, reaktorlardan radioaktiv chiqindilar tarqalmagan va bu ham zarar darajasini pasaytirgan asosiy dalillardan biri sifatida qayd etilmoqda.

Sentrifugalar va boyitilgan uranlar oldindan ko‘chirilganmi?
Eng qiziqarlisi shundaki, razvedka hisobotlariga ko‘ra, Eron ushbu obyektlarga zarba berish ehtimoli borligini oldindan his qilgan va boyitilgan uran zaxiralarini oldin ko‘chirib, asosiy sentrifugalarni maxfiy joylarga joylashtirgan. Bundan tashqari, mamlakatda ko‘zdan yiroqda joylashgan kichik maxfiy laboratoriyalar ham borligi aytilmoqda.

Bu esa shuni anglatadiki, Eron yadroviy dasturini faqat katta zavodlarga bog‘lamay, ehtiyot rejalarni oldindan tuzgan va shu yo‘l bilan ehtimoliy harbiy tajovuzlarga tayyorlangan.

Isroilning rolini ham unutmaslik kerak
Ekspertlar Isroilning AQSHni ushbu hujumlarga qo‘shilishga undaganini ta’kidlashmoqda. AQSH qo‘lidagi GBU-57A turkumidagi og‘ir bombalar Fordo kabi tog‘ ichida joylashgan inshootlarga yetib borish imkoniyatini bergan. Bu kabi zarbalar ortidan Isroil o‘z xavfsizligi uchun xavotir bildirgan va Tehronga javob zarurligini aytgan.

Tehronning rasmiy munosabati: dasturimiz to‘xtamaydi
Eron esa hech ikkilanmasdan, o‘z yadroviy dasturini davom ettirish niyatida ekanini bildirdi. Mamlakat rasmiylari yadroviy inshootlarga qilingan zarbalar dasturni to‘xtatishga yetarli emasligini, balki yangi strategiyalar orqali qayta faollashtirishni boshlashlarini aytdi.

Olamshumul inqirozga yetaklovchi qarama-qarshiliklar
Endilikda, butunjahon hamjamiyatini savol o‘ylantirmoqda: AQSH va Isroilning ushbu harakatlari yadroviy tahdidni yo‘q qildi, yoki aksincha — yangi bir xavfli bosqichga olib kirmoqdami? Tahlilchilarning ta’kidlashicha, agar siyosiy va diplomatik yondashuvlar kuchaytirilmasa, kelajakdagi zarbalar eski xatolarni yana takrorlashi mumkin. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!