Kino sanoatining gigantlari: Qaysi mamlakatlar global ekranlarni zabt etmoqda?

Kino — bu nafaqat san’at, balki milliardlab dollarlik sanoat. Har yili yuzlab filmlar, seriallar, hujjatli lavhalar orqali insoniyat madaniyati va dunyoqarashi shakllanmoqda. Ammo bu global maydonda kimlar yetakchi? Quyida sizga bugungi kunda kino ishlab chiqarish, eksport va ta’sir doirasi bo‘yicha dunyodagi eng kuchli 5 mamlakatni taqdim etamiz.

Dunyo bo‘yicha kino ishlab chiqarishdagi 5 yetakchi davlat reyting (aniq ketma-ketlikda):

1. Hindiston — har yili ishlab chiqariladigan filmlar soni bo‘yicha dunyoda 1-o‘rinda turadi. Yiliga o‘rtacha 1500 dan ortiq film suratga olinadi. “Bollywood” — Mumbay markazli kino sanoati, biroq mamlakatda Telugu (Tollywood), Tamil (Kollywood), Malayalam, Kannada kabi boshqa mintaqaviy kinolar ham jadal rivojlangan.

Shahrux Xonning “Pathaan” filmi 2023 yilda chet elda Hind kinokompaniyalari tarixidagi eng katta daromadni keltirgan.

2. AQSH — kinomahsulotlar bozori hajmi bo‘yicha yetakchi hisoblanadi. “Gollivud” nafaqat geografik nuqta, balki global brendga aylangan. “Marvel”, “Disney”, “Warner Bros.”, “Universal” kabi studiyalar har yili milliardlab dollar foyda keltiradi.

2023 yilda AQSHda 800 dan ortiq badiiy film ishlab chiqarilgan. AQSH kinosi hanuz fantastika, erkin va drama janrlarida trend yaratuvchi markazdir.

“Avengers: Endgame” filmi dunyo bo‘yicha 2.7 milliard dollardan ortiq daromad topib, tarixdagi eng kassabop filmlardan biriga aylangan.

3. Xitoy — so‘nggi yillarda kinosanoati ulkan o‘sishni davom ettirmoqda. Har yili 1000 ga yaqin film ishlab chiqariladi. Bu filmlar asosan mahalliy bozorga mo‘ljallangan bo‘lsa-da, “The Wandering Earth”, “Wolf Warrior 2” kabi filmlar xalqaro maydonda ham muvaffaqiyat qozongan.

Xitoy hukumati kino sanoatini kuchli qo‘llab-quvvatlaydi, bu esa texnik va mavzuviy jihatdan raqobatbardosh mahsulotlar yaratishga imkon beradi.

2021 yilda “Hi, Mom” komediyasi ichki bozorda 822 million dollar topib, Xitoy tarixidagi eng daromadli filmlardan biriga aylangan.

4. Nigeriya — dunyodagi eng faol kino sanoatlaridan biriga ega. Har yili bu yerda 1000 dan ortiq film yaratiladi. “Nollywood” — Afrikadagi eng yirik madaniy eksportlardan biri hisoblanadi.

Nigeriyalik rejissyorlar kichik budjetda, qisqa vaqtda ijtimoiy, diniy va romantik mavzularda filmlar suratga olishda mohir. Bu filmlar Afrika va uning diasporasi orasida juda ommalashgan.

“Nollywood” iqtisodiyotga yiliga $7 milliard atrofida hissa qo‘shadi va 1 milliondan ortiq odamni ish bilan ta’minlaydi.

5. Janubiy Koreya — kino sanoati so‘nggi 10–15 yil ichida juda tez o‘smoqda. “Parasite” filmi 2020 yilda “Eng yaxshi film” nominatsiyasida Oskar olgan ilk notilla film sifatida tarixga kirdi.

Koreya kinosi zamonaviy ijtimoiy muammolar, kuchli syujet, ajoyib aktyorlik va vizual estetika bilan dunyo tomoshabinlarini o‘ziga rom etmoqda. Netflix, Disney+ kabi platformalarda koreys seriallari eng ko‘p ko‘riladiganlar qatorida.

“Squid Game” Netflix tarixidagi eng ko‘p tomosha qilingan serial — 111 milliondan ortiq tomoshabinga ega bo‘lgan.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!