2022 yilda Rossiya bilan keng ko‘lamli urush boshlanganidan beri Ukraina aholisi katta zarba oldi. 2024 yilning o‘rtalarigacha Kiyev nazoratidagi hududlarda aholi 40 milliondan 31,1 millionga tushdi. Ya’ni, faqat 2,5 yil ichida mamlakat aholisi 10 million kishiga kamaydi. Bu ko‘rsatkichlar Ukraina mustaqilligini e’lon qilgan 1990 yillardan beri aholi o‘sishi orqali 50 milliondan oshganini eslatadi.
Jurnalistlar ta’kidlashicha, aholi sonining kamayishiga asosiy sabab urush tufayli ukrainaliklarning ommaviy xorijga chiqishi bo‘lgan. Hozirda 5 milliondan ortiq fuqarolar mamlakatdan ketgan va asosan Yevropa davlatlarida — Polsha, Germaniya, Chexiya, Italiya va Ispaniyada istiqomat qilishmoqda.
Har yili urush davomida ko‘p sonli muhojirlar vatanga qaytish istagida bo‘lishsa ham, ayniqsa chaqiruv yoshidagi erkaklar soni keskin kamayib bormoqda. Rasmiylar aholini ish va uy-joy bilan ta’minlash, safarbarlik va imtiyozli dasturlar orqali qaytishga rag‘batlantirishga harakat qilayotgan bo‘lsa-da, millionlab ukrainaliklar boshqa mamlakatlarda yangi hayot qurishda davom etmoqda.
Frontga yaqin hududlarda aholi yo‘qolishi eng ko‘p kuzatilmoqda. Donetsk, Lugansk, Xerson, Zaporoje va Xarkov viloyatlari aholining katta qismini yo‘qotdi. Jang chizig‘i yaqinidagi shahar va qishloqlarda asosan keksa yoshdagilar qolmoqda.
Bundan tashqari, urush, doimiy stress va zaiflashgan tibbiy xizmatlar tufayli o‘lim ko‘paygan. 2023 yilda 495 mingga yaqin o‘lim qayd etildi, bu urushdan oldingi ko‘rsatkichlardan uchdan bir baravar ko‘p va tug‘ilish darajasidan deyarli uch baravar yuqori.
Shu yilda davlat tarixida eng kam bola tug‘ildi — 180 ming. Mamlakatda aholi qarishi ham sezilarli bo‘lib, 18 yoshgacha bo‘lgan bolalar ulushi 15 foizni, 60 va undan katta yoshdagilar esa 27 foizni tashkil qilmoqda.
2024 yilda hukumat 2040 yilgacha demografik rivojlanish strategiyasini va 2024-2027 yillarga mo‘ljallangan rejani tasdiqladi. Ammo jurnalistlar qayd etganidek, tug‘ilganlik uchun to‘lovlar inflyatsiya tufayli tez qadrsizlanmoqda va infratuzilma loyihalari sekin amalga oshirilmoqda.
Ma’lumotlarga ko‘ra, agar hozirgi tendensiyalar davom etsa, 2041 yilga kelib Ukraina aholisi yana 10 millionga kamayishi, ya’ni 29 million kishiga tushishi mumkin. O‘sish faqat urush tugagach, muhojirlar vatanga qaytsa, tug‘ilish ko‘paysa va mamlakatda munosib yashash sharoitlari yaratilsa ta’minlanishi mumkin.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
