Suriya poytaxti Damashqdagi sud joriy yilning sentyabrida mamlakatning sobiq rahbari Bashar Asadga nisbatan rasmiy ravishda hibsga olish orderini berdi. Bu haqda mahalliy va xalqaro OAVlar xabar tarqatdi.
Ayblovlar 2011-yilda Suriyaning Dar’a viloyatida boshlangan va keyinchalik butun mamlakatni qamrab olgan qonli to‘qnashuvlar bilan bog‘liq. O‘sha yilning bahorida sodir bo‘lgan namoyishlarning kuch bilan bostirilishi nafaqat yuzlab tinch aholi vafotiga olib kelgan, balki keyinchalik Suriyani o‘n yillab iztirob va qonli urush ichiga tortgan edi.
Suriyaning Sana axborot agentligi yozganidek, qurbonlar oilasi va yaqinlari sudga rasmiy da’vo arizasi bilan murojaat qilgan. Asad qasddan odam o‘ldirish, aholini qiynoqqa solish va noqonuniy ravishda erkinlikdan mahrum qilishda ayblanmoqda.
Suriya Oliy sudi bildirishicha, ushbu hibsga olish orderi Interpol orqali Asadni xalqaro qidiruvga berish imkoniyatini ham yaratadi. Bu esa unga nisbatan ish qo‘zg‘atish jarayoni yanada jiddiy bosqichga kirganini anglatadi.
Eslatib o‘tish joiz, 2011-yilda Dar’adagi namoyishlar avvalida faqat tinch talablar bilan chiqilgan bo‘lsa-da, armiyaning zirhli texnika bilan kirishi va xavfsizlik kuchlari tomonidan o‘t ochilishi yuzlab odamlarning halok bo‘lishiga sabab bo‘lgan. Shu voqealar keyinchalik keng ko‘lamli fuqarolik urushiga yo‘l ochgan edi.
Asad 2000-yildan 2024-yil dekabriga qadar Suriyani boshqargan, ammo o‘tgan yil dekabr oyida isyonchilar hokimiyatga kelgach, Rossiyaga qochib o‘tgan. U va oilasi Moskvadan siyosiy boshpana olgan.
Fransiya sudlari ham uning nomi atrofida bir necha marta qaror chiqargan. Jumladan, 2013-yilda kimyoviy qurol ishlatish bilan bog‘liq ish doirasida order berilgan, ammo o‘shanda Asadning prezident sifatidagi daxlsizligi sababli qaror bekor qilingandi. Faqat 2025-yilning yanvar oyida, Asad hokimiyatdan chetlatilgandan so‘ng, Fransiyada ham unga insoniyatga qarshi jinoyatlar bo‘yicha hibsga olish orderi chiqarildi.
Shu bilan birga, xalqaro huquqni himoya qiluvchi tashkilotlar yillar davomida Asad rejimiga qarshi dahshatli ayblovlarni keltirib chiqargan. «Sednaya» qamoqxonasi misolida, 2011–2018-yillar oralig‘ida qiynoqlar, tibbiy yordamdan mahrum qilish va ochlik sabab 30 mingdan ortiq mahbus halok bo‘lgani qayd etilgan.
Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiy ham ushbu yangilikka munosabat bildirdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, Asad “o‘tgan yildan buyon Moskvada yashirinib yuribdi va turli jinoiy tuzilmalar bilan aloqada”. Zelenskiy “jazosizlik poytaxtida dunyoning eng yirik jinoyatchilari panoh topayotgani tarixiy ironiya” ekanini ta’kidladi.
Shu tariqa, Suriyani chorak asrdan ortiq vaqt boshqargan Bashar Asad tarixiy javobgarlik bosqichiga yaqinlashmoqda. Unga qo‘yilayotgan ayblovlar inson huquqlari va xalqaro adolat uchun muhim sinov bo‘lib qolishi kutilmoqda.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
